‘
Ազգային Ժողովում ՀՀ եւ ՎԶԵԲ-ի միջեւ էլեկտրահաղորդման ցանցի բարելավման վարկային համաձայնագրի քննարկման ժամանակ Հայ ազգային կոնգրես խմբակցության քարտուղար Արամ Մանուկյանը հանդես եկավ ելույթով, որը ներկայացնում ենք ստորեւ.
Ներկայացնում եմ իմ ձեռքի տակ ունեցած վարկային համաձայնագրերը՝ Ատոմակայան – 270 մլն դոլար KfW-40 մլն դոլար, էլեկտրահաղորդակցության վարկ՝ 52 մլն, էլեկտրական ցանց՝ 10 մլն, դպրոցներին վերաբերող վարկ, որի մեջ էներգետիկ կոմպոնենտ կա՝ 205 մլն եվրո, «ՀԷՑ»-ի՝ կառավարության երաշխավորումով ստացված վարկային պարտավորությունները — 320 մլն դոլար, ինչպես նաեւ՝ 10,8 մլրդ դրամ՝ պետական ընկերություններում բանկերից վերցված վարկային միջոցները:
Եթե սրանք բոլորը գումարում ենք, մոտավորապես ստացվում է, որ էներգետիկ համակարգում վարկային բեռը մոտենում է 1 մլրդ դոլարին: Սա փոքր թիվ չէ: Մենք քիչ առաջ քննարկում էինք «Հյուսիս-հարավի» համար նախատեսված վարկային ծրագիրը: Այնտեղ էլ է 1 մլրդին մոտենում, այստեղ էլ: Մինչեւ 2008-2010-ը, երբ հոսանքի գինը մինչեւ 25 դրամ էր, վարկեր չէինք վերցնում: Ստացվում է, որ հիմա վարկեր ենք վերցնում՝ գինը բարձրանում է: Էներգոհամակարգի կառավարման բարելավման համար վարկ ենք վերցնում, որակը չի ավելանում, կորուստները չեն քչանում: Վարկամոլությունը տվել անցել ա: Այս արտահերթն ուղղակի վարկերի հաստատման նստաշրջան էր՝ վարկ վարկի հետեւից: Պարզ է, որ այն [պետական պարտքի մասին] օրենքը որ բերեցիք, որով վարկունակության շեմը բարձրացվեց, դա ընդամենը հետադարձ քայլ էր: Դուք գիտեիք, որ այս վարկերը բերելու եք, դարձնելու եք ՀՆԱ 60 տոկոսի չափով, դրա համար էլ նախօրոք բերեցիք օրենքը: Մեր վարկային բեռը 15 տարվա ընթացքում չորս անգամ մեծացել է:
Մեր երկրում բոլոր ոլորտներում սպառումը տարեկան միջինը 3-4 տոկոս պակասում է՝ գազ, հոսանք, հաց, սիգարետ, խմիչք եւ այլն: Սա արտագաղթի հետեւանքն է, եւ այդքան չափով մեր սպառողը պակասում է բոլոր բնագավառներում: Եվ եթե տարեկան մեր սպառողը 3-4 տոկոսով նվազում է, վարկային ավելացող բեռը ավելի արագացված տեմպերով է ավելանում, եւ որքան էլ որ վարկային բեռի ավելացման համար արդարացումներ գտնվեն, այս ամենը հաշվի առնելով տեսնում ենք, որ այդ վարկերի սպասարկման հնարավորությունը չկա: Ո՞նց ենք մենք դուրս գալու այս վարկերի տակից: Ինչպե՞ս կարելի է այսքան հեշտ վարկեր վերցնել՝ առանց դրանց մարման երաշխիքներ ունենալու: Մանավանդ, որ հասարակությունը եռում է՝ այս պահին նստացույց են անում ու պատրաստվում են Բաղրամյան փողոց գնալ:
Այս հասարակությունն այս երկրի քաղաքական որոշումների վրա ազդելու հնարավորություն պե՞տք է ունենա, թե ոչ: Մենք չպե՞տք է հաշվի առնենք այն հասարակության շահերը, որին անընդհատ խեղճացնում ենք:
Խնդրում եմ՝ ձեր ելույթի ժամանակ ասել՝ ինչպե՞ս ենք մենք վերադարձնելու այս վարկերը սպառվող քաղաքացիների պարագայում եւ թանկացման պարագայում: Թանկացումից հետո հոսանքի գողություններն աներկբայորեն շատանալու են, ավելի ձեռնտու կլինի տեսուչի հետ գործարքի մեջ մտնել, քան վճարել թանկ գնով:
Ես չեմ հավատում, որ այս վարկերն իրենց արդարացնելու են: Ես պրեզիդենտներ գիտեմ, որ ասում են՝ գնացեք, վարկեր բերեք, 10%-ը ձերն է: «Ով էդքան շնորհքով տղա լինի, որ վարկ բերի, ուտելու փողն իրանն ա»: Ձեզ թեմա եմ ասում, գնացեք, մտածեք դրա մասին: Մարդիկ իրենց տներում ապրում են, բայց այդ նույն տան վարձակալության համար փողեր են ստանում՝ «ատկատի» միջոց է: «ՀԷՑ»-ի հետ կապված խայտառակ թվեր բացեցինք՝ բերեք, թող դրա պատասխանը տան: Բերեք՝ մեկին պատժեք, չէ՞ որ ահավոր հիմնավորված երեւույթներ բացահայտվեցինք: Ես էլ ինչպե՞ս կարող եմ հավատալ, որ այս նոր վարկերն արդյունավետ են լինելու: Չեմ կարող, որովհետեւ դուք նախկինների արդյունավետությունը չեք ապացուցում:
‘