Հասանք մի սահմանագծի, երբ Հայաստանի վարչապետը պետք է հայտարարի՝ Արցախն Ադրբեջան է եւ վերջ։ Երկու տարի խուսանավեց, անիմաստ հույսեր փայփայեց, թե Պուտինը կօգնի, Մակրոնը կօգնի, Աստված կօգնի, ու կազատվի նման հայտարարության պարտադրանքից, բայց վերջում, երբ ճնշումները մեծացան, ու ակնկալած օգնությունն էլ չեղավ, հայտարարեց։ Ճիշտ է՝ հայտարարում է ոչ այնքան պաթետիկ, ոչ այնքան հերոսական, որքան «Արցախը Հայաստան է եւ վերջ» ասելիս էր, բայց, այնուամենայնիվ, հայտարարում է։
Հայտարարությանն ի պատասխան միջազգային հարթակներից խրախուսական խոսքեր են հնչում, թե՝ քաջ քայլ է։ Իրականում, քաջության նշույլ անգամ չկա։ Բոլորը գիտեն, ինքը գիտի, նույն այդ միջազգային հարթակներում գիտեն՝ սա պարտվածի քայլ է ու պարտադրված քայլ է։
Մեր սխալները մեզ պարտություն բերեցին։ Միջազգային հարթակներում որոշել են՝ մեր այս պարտությունն էլ հենց պետք է հայ-ադրբեջանական հակամարտության վերջակետը լինի։ Ջանքեր չեն խնայում, պարտադրում ու, երբ պետք է, խրախուսում են։ Այս տարածաշրջանում նրանց խաղաղություն է հարկավոր։ Թե այդ ճանապարհին կողմերից որն ինչ կկորցնի ու ինչ կշահի, չեն կարեւորում։
Փաշինյանը պարզ ու շիտակ բացատրելու փոխարեն, որ պարտությունն իր պայմաններն է թելադրում, խորամանկում է: Պատմության խեղաթյուրմամբ արդարանալ է փորձում։ Իբր, նորություն չի ասում, իրենից առաջ եղած բոլոր բանակցություններն էլ, իբր, Արցախն Ադրբեջանի կազմում լինելու մասին են եղել։
Պատմությունը շատերին է խանգարում։ Շատերն են այն խեղաթյուրում։ Ռոբերտ Քոչարյանն, օրինակ, պնդում է, թե Արցախը բանակցությունների սեղանից ինքը չի դուրս թողել։ Թե Արցախն իրենից առաջ արդեն բանակցող կողմ չի եղել։ Նա էլ իր հերթին է խորամանկում։ Կրկին, իհարկե, արդարանալու նպատակով։ Չի ցանկանում հիշել, թե ինչպես էր 2003-ին Հ1-ի եթերից, ի պատասխան Արցախը բանակցություններից դուրս թողնելու մեղադրանքների, ասում, թե դա ճիշտ որոշում է եղել։ Պարզաբանում էր, որ այդ քայլով հասել է նրան, որ չկա այլեւս առանձին Արցախ, եւ չկա առանձին Հայաստան, «երկու հայկական միավորներին ներկայացրեցինք բանակցային գործընթացում», ու այժմ կա միասնական հայ ժողովուրդ, ու աշխարհն ու Ադրբեջանը «գործ ունեն արդեն ոչ թե չճանաչված պետության եւ տատանվող Հայաստանի հետ, այլ միավորված հայ ժողովրդի՝ Հայաստանի, Ղարաբաղի և սփյուռքի միասնական մոտեցման հետ»։
Ամբողջական հոդվածը կարդալ այստեղ