‘
Երեկ մի երիտասարդ մշակութաբան (ում ժամանակին միայն խելոք էի կարծում, պարզվեց՝ նաև իմաստուն է), մի բան ասաց, որի համար խելոքությունը բավարար չէր. դրա համար իմաստնությունն էլ էր պարտադիր: Հայաստանի հիմնական խնդիրների մասին խոսելիս նա նշեց, որ ամենահիմնական խնդիրներից մեկը մեր երկրում ադեկվատության պակասն է, որն էլ բերում է ցանկացած գործընթացի վիժեցման:
Խորանալով այս տեսակետի մեջ` կարելի է ասել, որ ադեկվատության բացակայությունը ոչ միայն իշխանությունների մենաշնորհն է, այլ նաև «ընդդիմության» անբաժանելի մասը, ու սա երևի միակ բանն է, որ իշխանությունները չեն մենաշնորել, դեռ ավելին` որոշ ընդդիմադիրներ շատ ավելի ոչ ադեկվատ են, քան իշխանությունները: Օրինակ` իշխանությունը հստակ գիտի, թե ինչ է ուզում և ինչպես հասնել իր նպատակին: Նրա հիմնական մասի նպատակը հնարավորինս երկար իշխանության մնալն ու փող աշխատելն է, իսկ մնացած հարցերը ծառայում են կողքից շղարշ ապահովելուն: Իհարկե, կարելի է նշել, որ իշխանություններն էլ արտաքին հարցերում են ոչ ադեկվատ, ու նրանց վերաբերմունքը արտաքին թշնամու դիմակայության գործում չի տեղավորվում ողջամտության սահմաններում, սակայն սկզբից արդեն ասացի` որն է այս իշխանությունների հիմնական նպատակը, բացի այդ՝ այստեղ էլ կրկին ընդդիմությունն է մեղավոր, որ դեռ ողջամտության ակնկալիքներ ունի այսպիսի իշխանություններից:
Վերադառնալով ընդդիմությանը` նշենք, որ մարդիկ շատ հաճախ խառնում են պոպուլիզմը քաղաքականության հետ, ինչից էլ ծնվում է ոչ ստանդարտ մի իրավիճակ, երբ պետք է ընտրություն կատարվի` ցեխաջուրը մտնել ու փորձել փրկե՞լ խեղդվողին` որևէ երաշխիք չունենալով, որ նա կփրկվի, դեռ ավելին, որ կարող ես արժանանալ խեղդվողի հարազատների և մերձավորների հայհոյանքին ու անեծքին, թե՞ ափին կանգնել ու խորհուրդներ տալ այն մասին, թե որքան լավ կլիներ, որ խեղդվողը ջուրը չմտներ, կամ էլ թե` եկեք սպասենք ու, հնարավոր է` ինչ-որ տեղից նավակ հայտնվի, և մենք էլ դրա մեջ նստելով՝ կգնանք ու վստահաբար կփրկենք խեղդվողին:
Ընդհանրապես, որևէ պատասխանատվություն չվերցնելու դեպքում մարդն անխոցելի է դառնում, որովհետև որևէ մեկը նրան չի կարող մեղադրել սխալվելու մեջ, որևէ մեկը չի հայհոյի չստացված փորձերի համար, դեռ ավելին, եթե այդ մեկը միաժամանակ հայրենասիրական և մարդկանց ականջները շոյող հայտարարություններ էլ է անում, նա կարող է դառնալ «հասարակության» սիրելին, բայց, ինչպես ռուսներն են ասում՝ «դա պառի, դա վրեմենի», մինչև կգա «մոմենտ իստինի», երբ պետք է գործողություն կատարել: Տանը կամ օֆիսում ֆեյսբուքի առաջ նստած մարդուն հեշտ է դատողություններ անել այն մասին, թե ինչու մեր բանակի տղաները չպատասխանեցին ադրբեջանցիներին, կամ ինչու չկանխվեց հերթական դիվերսիոն փորձը, սակայն հերիք է մեկ անգամ լինել խրամատում, և այդպիսի դատողություններն էլ կվերանան, դատողություն անողներն էլ, քանի որ մարդիկ առնչվում են իրականության հետ:
Նույնն էլ քաղաքականության մեջ է. շատ հեշտ է դատողություններ անել, թե ինչպես կարելի է տապալել բռնապետական իշխանություններին, սակայն առաջին իսկ ռեալ վտանգի դեպքում ճոռոմախոսությամբ զբաղվողները կամ դիմում են փախուստի, կամ էլ` ամեն ինչ գցում են ուրիշների վրա, որպեսզի, իրենց կարծիքով` իրենք ջրից չոր դուրս գան ու դառնան «ազգի սիրելին»: Մի անգամ կարծեմ ասել եմ, որ հարգում եմ այնպիսի մարդկանց, ովքեր ոչ միայն հաղթանակների տերն են, այլ նաև պարտությունների: Քաղաքականությամբ զբաղվող մարդը պետք է չվախենա պարտվելուց, ոչ էլ քննադատված ու չգնահատված լինելուց, իսկ երբ մարդուն թվում է, թե ինքն ինչ-որ հատուկ առաքելություն ունի կատարելու, սակայն նրան փիս բաներ են ասում, դրա համար էլ նա, իշխանություններին թողած, սկսում է կռիվ տալ փողոցում պայքարող ժողովրդի դեմ, նշանակում է` այդ գործիչը կորցրել է իր ադեկվատությունը ու կամա թե ակամա` հայտնվել իշխանության դաշտում:
Վերադառնալով սկզբին` ասեմ, որ կապ չունի, թե մարդը ինչպիսի կուսակցության գաղափարախոսություն է կիսում կամ չի կիսում. եթե մարդը դեռ չի կորցրել իր ադեկվատության զգացումը, դա կարող է հիմք հանդիսանալ նրա հետ միասին երկիր կառուցելու համար: Իսկ այն պահից, երբ նա կորցրեց այդ զգացումը, համարեք, որ որևէ ճանապարհ հնարավոր չէ նրա հետ անցնել, ինչքան էլ գեղեցիկ ու ինստիտուցիոնալ կառուցված լինի այդ ճանապարհը:
‘