‘
Աժ-ում այսօր շարունակվեցին «2008թ. մարտի 1-2-ին Երեւան քաղաքում տասը անձանց սպանությունների, քաղաքացիական անձանց, ոստիկանության աշխատակիցներին ու զինծառայողներին հրազենային ու այլ մարմնական վնասվածքներ պատճառելու դեպքերով ՀՀ ոստիկանության, Հատուկ քննչական ծառայության, ՀՀ գլխավոր դատախազության ձեռնարկած միջոցառումների ու գործողությունների հիմնավորվածության եւ օրինականության հարցը ուսումնասիրող ՀՀ Ազգային ժողովի ժամանակավոր հանձնաժողով ստեղծելու մասին» որոշման նախագծի քննարկումները: Հիշեցնենք, որ նախագիծը ներկայացրել են ԱԺ «Հայ ազգային կոնգրես» խմբակցության պատգամավորներ Լեւոն Զուրաբյանը, Ստեփան Դեմիրճյանը, Գագիկ Ջհանգիրյանը, Նիկոլ Փաշինյանը, Հրանտ Բագրատյանը, Լյուդմիլա Սարգսյանը եւ Արամ Մանուկյանը:
Երեկվա նիստում ՝ նախագծի հիմնական զեկուցող Գագիկ Ջհանգիրյանի ելույթից հետո, սկսվել էր հարցուպատասխանը, որը կիսատ էր մնացել եւ շարունակվեց այսօր:
Այսօրվա նիստում պատասխանելով ՀՀԿ-ական Արտակ Դավթյանի հարցին՝ Ջհանգիրյանը նշեց, որ գործը 6 տարի է՝ քննվել է, եւ ոչ սպանության, ոչ ծանր վնասվածքներ հասցնելու, ոչ հրազենի կիրառման եւ գործադրման մեղադրանքով որեւէ մեկին դատի չեն տվել, եւ ինքը մեծ մտավախություն ունի, որ երբեք էլ դատի չեն տալու: «Գործը, ըստ էության, ավարտված է, գործով քննություն չի կատարվում, եթե կատարվում է, ապա պետք է տուժողի իրավահաջորդները պարբերաբար տեղեկացվեին այդ մասին»,- նշեց Ջհանգիրյանը: Իսկ թե ինչու գործը չեն կարճում, Ջհանգիրյանը բացատրեց այսպես. որովհետեւ եթե կարճեն, ապա պարտավոր են լինելու այդ ամբողջ նյութերը տրամադրել տուժողների իրավահաջորդներին՝ առնվազն սպանվածների իրավահաջորդներին, ինչը ձեռնտու չէ իշխանություններին:
Մեկ այլ ՀՀԿ-ական Սամվել Ֆարմանյանի հարցն էլ, բնականաբար, ոչ այնքան իրավական էր, որքան քաղաքական՝ ՀՀԿ-ական դիրքորոշմամբ. ի՞նչ դասեր են քաղել կողմերը, ի՞նչ է գրվելու պատմության դասագրքերում, արդյո՞ք պետք է քննարկվի քաղաքական ուժերի պատասխանատվության հարցը, եւ որ պետք չէ գնահատականներ հնչեցնել մարտիմեկյան իրադարձությունների մասին, որովհետեւ տպավորություն կստեղծվի, թե ընդդիմադիրներին այդ հանձնաժողովը պետք է իբր թե իրենց նպատակներին ծառայեցնելու համար:
Ջհանգիրյանն այս հարցին պատասխանեց շատ հստակ. եթե իշխող կուսակցության մոտ մտավախություն կա, ապա թող իրենք մեծամասնություն ունենան, քանի որ անգամ նրանք երբ որ նիստերում լսեն մասնագետների չհերքվող պնդումները եւ անառարկելի փաստերին ծանոթանան, չեն կարող անտեսել այդ փաստերը: Նաեւ հավելեց, որ համամիտ է՝ բոլոր քաղաքական ուժերի, բոլորի պատասխնատվության հարցն էլ պետք է քննարկվի: Այս նախագծում այդ խնդիրը դրված չէ, բայց եթե ՀՀԿ-ականն առաջարկում է դա ընդգրկել «խնդիրներ» բաժնում, ինքը դեմ չէ: «Բայց Նիկոյանի հանձնաժողովն այդ խնդիրներին անդրադարձել է եւ ներկայացրել է իր զեկույցում: Թե որքան էր այն վիճարկելի, այլ հարց է: Բայց ես որեւէ խնդիր չունեմ՝ որպես Գագիկ Ջհանգիրյան պատգամավոր, որեւէ քաղաքական ուժի սխալը մատնացույց անելու կամ քողարկելու հարցում»,- նշեց նա: Իսկ դասերի վերաբերյալ իր դիրքորոշումն էլ սա է. «Խորհուրդ կտամ քաղաքական խնդիրները լուծել քաղաքական միջոցներով, խորհուրդ չեմ տա քաղաքական խնդիրները լուծել զենքի միջոցով, խորհուրդ չեմ տա, որպեսզի սպանություններ, ծանր այլ հանցագործություններ կատարած անձինք խուսափեն պատասխանատվությունից: Կարծում եմ ու վստահ եմ, որ քաղաքական մեծամասնությունը պետք է շահագրգիռ լինի՝ ինչպես որ հրապարակայնորեն հայտարարել են ձեր ղեկավարները, այդ հանցագործությունները բացահայտելու հարցում, եւ զարմանում եմ, թե ինչու հիմա շահագրգռված չեն»:
Հայկ Բաբուխանյանն իր ամպլուայի մեջ էր՝ մեղավորն ընդդիմությունն է: Ապա հիշեց հոկտեմբերի 27-ը, թե ինքն այն ժամանակ որպես տուժող է եղել ներգրավված, բայց որքան ինֆորմացիա ունեցել է այն ժամանակ, ունի՝ հիմա, ու հետեւաբար՝ չարժե՞ մի հանձնաժողով էլ այդ իրադարձությունների հարցով ստեղծել: Ջհանգիրյանը հստակ նշեց՝ կողմ է, որ հոկտեմբերի 27-ի հարցով էլ հանձնաժողով ստեղծվի, եւ դրա մասին նաեւ Կոնգրեսն է անդրադարձ կատարել, իսկ Բաբուխանյանին հիշեցրեց, որ այդ գործով նա միայն սկզբում է տուժող եղել, հետո այլ կարգավիճակ է ունեցել, ապա հավելեց, որ դրանով ինքն այդ թեման կփակի: Բաբուխանյանը, սակայն, դեռ տեղի չէր տալիս. շեշտում էր, թե քաղաքական ուժերի պատասխանատվության մասին է խոսում, հետո արդեն բացահայտ իշխանական քարոզչական մեթոդներին անցավ. իբր թե՝ նախկինում նախագահ Տեր-Պետրոսյանը քննչական գործողություններին հրաժարվել է մասնակցել, հիմա իրեն կանչելո՞ւ են ԱԺ: Ջհանգիրյանը Բաբուխանյանին նախ հիշեցրեց, որ առաջին նախագահին քննչական գործողությունների չեն հրավիրել, իսկ ԱԺ այն ժամանակվա ժամանակավոր հանձնաժողովի նիստին չի ներկայացել եւ մարդ չի ուղարկել, որովհետեւ վստահություն չի ունեցել: «Հիմա մենք այտեղ ենք, ճիշտ է՝ փոքրաթիվ, բայց եթե դրա անհրաժշտությունը լինի, ես ինքս կգնամ ու կխնդրեմ նրան ներկայանալ»,- նշեց Ջհանգիրյանը:
ՕԵԿ-ական Հեղինե Բիշարյանն էլ անդրադարձավ Նիկոյանի հանձնաժողովին, հիշեցրեց, որ այն արդեն որոշակի աշխատանք է կատարել ու եզրակացություն է ներկայացրել: Ջհանգիրյանը դիմեց Բիշարյանին եւ հիշեցրեց. «Դուք մայր եք, պիտի հասկանաք, որ տասը զոհերի մայրերը, կանայք սպասում են, թե երբ պիտի հայտնաբերեն մարդասպաններին եւ դատեն»:
ԲՀԿ խմբակցության անդամ Ստեփան Մարգարյանը հարցրեց՝ արդյո՞ք հանձաժողովի կազմը բավարար է լինելու լուծելու համար այն խնդիրը, որոնք նշված են հանձաժողովի ստեղծման նախագծի «խնդիրներ» բաժնում,: «Եթե կարծում եք՝ 7-ը քիչ է, դարձնենք՝ 14, բայց մտավախություն ունեմ, որ եթե շատ մեծանա, արդեն գործունակ չի լինի»,- նշեց Ջհանգիրյանը:
«ժառանգության» պատգամավոր Ալեքսանդր Արզումանյանը հարց ուղղեց՝ կապված ՊՆախարարի 0038 հրամանի եւ մի խումբ անձանց ՊՆ հանդերձանք տրամադրելու մասին: Նա նաեւ հարցրեց, թե նախորդ անգամ իշխող մեծամասնությունն արդեն մերժել էր այս հարցով հանձնաժողով ստեղծելու առաջարկը, հետեւաբար՝ «ինչո՞վ է պայմանավորված այն, որ ընդդիմությունը հերթական փորձն է կատարում երկրորդ անգամ նույն փոցխի վրա կանգնելու»: Ջհանգիրյանը նախ նշեց, որ եթե այդ դեպքերը տեղի ունենային դեկտեմբերի 1-ին, ապա դեկտեմբերի 1-ի նախօրեին կլիներ այդ նախաձեռնությունը, քանի որ «ես բարոյական պատասխանատվություն եմ զգում այդ դեպքերից տուժածների հարազատների առաջ»:
«Զինված խմբավորումների վերաբեյալ՝ այո, մեղմ է ասել, որ ծանոթ եմ այդ զեկույցին: Գիտեմ, որ այնտեղ տեղեկատվություն է ներկայացված, որ այդ օրերին որոշ անձանց ՊՆ հանդերձանքի պահեստից հատկացվել են համազգեստներ՝ ինչ-որ քանակով: Ավելին, եթե հագուստ է հատկացվել, ապա սպառազինության պահեստից պետք է զենք ու զինամեթերք հատկացվեր, նրանց մի տեղ պահեին, կերակրեին: Ցավոք, փաստահավաք խմբի փորձերը՝ ուսումնասիրել այդ գրանցամատյանները՝ այդ համազգեստների տրամադրման վերաբերյալ՝ մատնվեց ձախողման, թեեւ առկա էր Սերժ Սարգսյանի կարգադրությունը՝ ուղղակի հանձնարականը: Ինչո՞ւ թույլ չեն տվել՝ քննության հարց է:
0038 հրամանի վերաբերյալ Ջհանգիրյանը նշեց, որ ինքն այդպիսի բազմաթիվ հրամանների ծանոթ է: «Լավ հասկանում եք, որ ես այդ 3-4 կետից կարող եմ եզրակացնել, թե մյուս կետերում ինչ է գրված: Ցավոք՝ հրապարակվել են միայն առաջին կետերը, բայց նույնիսկ դրանից երեւում է, որ այդ հրամանն ապօրինի է, որովհետեւ այն հենված չէ որեւէ իրավական նորմի վրա»,- նշեց նա:
ՀՀԿ-ական Մարգարիտ Եսայանը, ով նախօրեին ՀԱԿ խմբակցության ղեկավար Լեւոն Զուրաբյանի՝ Ուկրաինայում տեղի ունեցած բախումների արդյունքում եղած զոհերի հիշատակը հարգելու առաջարկը շոու էր որակել, հանկարծ ինքը որոշեց առաջարկել հարգել մարտիմեկյան սպանդի զոհերի հիշատակը:
Անկախ պատգամավոր Խաչիկ Քոքոբելյանը հարց ուղղեց արտակարգ դրության մասին հրամանի իրավական գնահատականի վերաբերյալ:
Ջհանգիրյանը հիշեցրեց, որ ՀՀ Սահմանադրությունը 2005-ին խմբագրման է ենթարկվել, եւ Հոդված 55-ի 14-րդ կետում ամրագրված էր, որ արտակարգ դրության հայտարարման ռեժիմը պետք է սահմանվի օրենքով, իսկ անցումային դրույթներում երկու տարի ժամանակ էր տրվել Սահմանադրությանը համապատասխանեցնելու համար բոլոր օրենքները: Այսինքն՝ նշանակում է, որ առանց համապատասխան օրենքն ընդունելու արտակարգ դրություն կարող էր հայտարարվել մինչեւ 2007 թվականը, դրանից հետո չէր կարելի նման հրաման արձակել: Նա նաեւ խոսեց այն մասին, որ արտակարգ դրության ռեժիմի պահպանմանը ներգրավվել էին ՊՆ միջոցները եւ ուժերը, իսկ ՊՆ միջոցները եւ ուժերը հե՛նց զինված ուժերն էին:
Հարցուպատասխանը դեռ շարունակվում է: Նոր զարգացումների մասին՝ ավեիլի ուշ:
‘