‘
Չնայած բուռն քննարկումներին՝ երեկ Ազգային ժողովում այդպես էլ երկրորդ ընթերցմամբ չընդունվեց ՀՀ «Շահութահարկի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին՝ կառավարության նախագիծը, ինչն ակնհայտորեն նյարդայնացրել էր Գալուստ Սահակյանին ու ՀՀԿ-ի մյուս «գրագետներին»:
Ընդ որում՝ շտապողականությունն այնքան մեծ էր, որ ԱԺ նախագահի աթոռին նստածը տնտեսագիտությունը մեջտեղ բերած Հրանտ Բագրատյանին նույնիսկ խորհուրդ տվեց «այդքան խորը չնայել այդ բաներին»:
Տվյալ դեպքում, այսինքն, պահանջվում էր «ստից տեղն այդքան գրագետ չլինել» եւ ընդամենը շատ արագ կոճակ սեղմել: Առանց ավելորդ հարցեր տալու եւ առանց քննարկումների:
Հակառակ դեպքում՝ ինչո՞ւ պիտի կառավարությունն այս նախագիծն այն աստիճան անհետաձգելի համարեր, որ, նախ՝ ԱԺ-ում ՀՀԿ խմբակցության նիստ հրավիրեր այդ առիթով, իսկ որոշ լուրերի համաձայն՝ նաեւ «սպառնար», թե փոփոխությունները չանցկացնելու պարագային ԱԺ արտահերթ նիստ հրավիրելու անհրաժեշտություն է առաջանալու:
Բայց նախ ներկայացնենք փոփոխության էությունը, որով նախատեսվում է 50 միլիարդ դրամ եւ ավելի ապրանք արտահանողին շահութահարկի արտոնություն տրամադրել՝ օրենքով հաստատված 20%-ից դրույքաչափն իջեցնելով 2-ի:
Խնդիրն այն է, որ ինչքան էլ ՀՀԿ-ն պնդի, թե «օրենսդրական փոփոխությամբ նպաստավոր պայմաններ են ստեղծվելու արտահանողների համար», պարզից էլ պարզ է, որ ամենաբարձր մակարդակով հավելյալ փող աշխատելու հնարավորություն է ստեղծվում ընդամենը մեկ կամ, միգուցե, երկու-երեք անձանց համար:
Այլ կերպ ասած՝ Սերժ Սարգսյանն ու Հովիկ Աբրահամյանը, չբավարարվելով առանց այդ էլ մոնոպոլացված-կենտրոնացված մեր տնտեսության ողբալի վիճակով, հավելյալ բարդություններ եւ տարօրինակ հարաբերություններ են ստեղծում փոքր ու միջին ձեռներեցների համար, որոնք եթե մինչեւ հիմա մեկ-երկու բան էլ արտահանում էին, հիմա առհասարակ անհավասար պայմաններում կհայտնվեն խոշորի համեմատ եւ դաշտից լրիվ կվերանան:
Կա նաեւ ուրիշ տարբերակ, իհարկե՝ նոքար դառնալը:
Փոքր ու միջին ձեռնարկատերն, օրինակ, այլ ելք չի ունենա, քան գնալ նրա դուռը եւ խնդրել՝ պայմանավորվածության գալ:
Օրինակ՝ վճարել 2%-ը, որն այսպես թե այնպես՝ պիտի վճարվեր օրինական կերպով, իսկ մնացած 18%-ի հարցում էլ «բարիշել»:
Ինչքան քիչ՝ էդքան լավ: Արդյունքում եւ ի՛նքը կշահի եւ՛ «Միկիտան Սաքոն», որը բյուջե չվճարած փողերից բացի՝ նաեւ փոքրի՛ց գումար կգրպանի խիստ «օրինական կարգով»:
Մի բան էլ «Միկիտան Սաքոյին» շնորհակալ կլինեն, բա ո՞նց…
Հետաքրքիր մի դիտարկում եւս. ինչպես երեւում է՝ կառավարությունն, այնուամենայնիվ, բոլոր խոշերների՛ն չէ, որ ուզում է լավություն անել: Հակառակ դեպքում ինչո՞ւ պիտի նախագծում պնդեր, թե միայն 50 միլիարդ դրամ եւ ավելի ապրանք արտահանման ցուցիչն ավտոմատ թույլտվություն չէ հիշյալ փոփոխությունից օգտվելու համար՝ կառավարությու՛նը պիտի հաստատի արտահանողի ծրագիրը:
Հետաքրքիր է՝ ի՞նչը պիտի հաստատի կամ հավանության արժանացնի: Օրինակ՝ ասի՝ գյուղնախարարի «չսիրած» կարտոֆիլ արտահանելը լավ չի, ծիրա՛ն արտահանի՞ր, թե՞ ոնց:
Իսկ գուցե ուղղակի արտահանողի անուն-ազգանո՞ւնը դուրը չգա:
Որո՞նք են, այսինքն, այն չափորոշիչները, որոնցով պիտի որոշեն՝ իմ ծրագիրը լավն է, մյուսինը՝ ո՛չ:
Եւ վերջապես, տեսնես ո՞վ է այդ «Միկիտան Սաքոն», ում համար այսչափ հապշտապ կերպով գրվեց այս նախագիծը, եւ այդ ի՞նչ «էքսկլյուզիվ»՝ միայն դրսի համար նախատեսված ապրանք է նա արտահանելու, որը, համաձայն օրենսդրական պահանջի, «այլեւս իրավունք չի ունենա իրացնել Հայաստանում»:
Ուղիղն ասած, ես ոնց որ գլխի եմ ընկնում՝ ում եւ ինչի մասին է խոսքը, բայց ինչպես թեւավոր դարձած խոսքն է հուշում՝ «այդ մասին արդեն՝ հաջորդ դասին»…
‘