Սամսոնը ինձանից խռոված գնաց։
Մի քանի ամիսը մեկ տնից դուրս եկողս այդ օրը մի հետաքրքիր զրույց էի արել տաքսու վարորդի հետ, Ֆեյսբուքում պատմեցի։ Հումորով, անչար գրառում էր։
Զանգեց, զայրացած ասաց` Լիզա՛, հերիք չի՞ տաքսիստներին ձեռ առնես։
Ծիծաղեցի` Սամսո՞ն, էս լուրջ ես ասո՞ւմ։
Անջատեց հեռախոսը։
Սամսոնին լավ ճանաչողները կհասկանան. ինքը որտեղ որ էր, էդ «համքարության» մարդիկ իր հարազատներն էին դառնում, ինքն էլ իրեն սրտանց համարում էր նրանցից մեկը։
Դե, հետո` ինչպես հաճախ է լինում. մտածում ես` դե լավ, կհանդիպենք մի օր, կկռվենք-կհաշտվենք, ոնց որ միշտ է եղել։
Հանդիպեցինք Վանոյի հոգեհանգստի արարողության ժամանակ։ Ոտքերս չտարան հազիվ շնչող Սամսոնի մոտ. ծնկներս չէին ենթարկվում ինձ, այդքան ցավի բեռ անզոր էի տանել։
Այսպես։
88-ի «Ղարաբաղ» կոմիտեի բոլոր անդամների երդվյալ համախոհն էի, մեծամասնության ընկերն էի, իսկ Վանոյի, Սամվելի ու Սամսոնի քույրն էի նաև։
Իրարից անչափելի տարբեր էին` տարբեր ճակատագրերով։
Երեքինն էլ` շատ ցավոտ, երեքինն էլ` անդարմանելի անարդար։
Երեք եղբայրներս էլ հիմա միասին են։
Ես էլ դեռ այստեղ եմ ու մեկ–մեկ փորձում եմ գրել իրենց մասին։
Մեկ–մեկ էլ փորձում եմ լաց չլինել, մեկ–մեկ ստացվում է, մեկ–մեկ` չէ։
…88-ին, երբ սովետական ազատարար բանակի տանկերը վարում էին Երեւանի փողոցները, Սումգայիթ էր թափվել գլխներիս, Ադրբեջանից հայ փախստականները սահմռկեցնող պատմություններ էին պատմում, կարճ` աշխարհը մթնել էր աչքիս, Գրողների միության բարում արցունքներս հերթական անգամ հեղեղի պես թափվում էին, Սամսոնը մոտեցավ, ձեռը դրեց գլխիս ու ասաց` հիշի՛ր, քանի երկրագունդը պտտվում է, Հայաստանը լինելու է։
Հիշում եմ։
Բայց եթե հիմա մի հրաշքով Սամսոնը նորից գար ու նույն բանն ասեր, 88-ի այդ օրվա պես արցունքներս չեմ մաքրի ու ժպտամ։ Շատ նեղսրտած կհարցնեմ` էդ ո՞նց է՛, ո՞նց։
Ու նույնիսկ չգիտեմ` նույն ջերմեռանդությամբ կփորձե՞ր համոզել ինձ, թե՞ ձեռքը թափ կտար, ձայնն էլ կխզվեր։
…Որովհետեւ 88-ի մեր բոլոր իրականացած ցանկությունները ոտնատակ տրված են, մեր վերագտած արժանապատվությունը վերաձեւվել ու դարձել է փուչ սնապարծություն, մեր փայփայած արժեքները դարձել են դատարկ պոռոտախոսների ծաղրի առարկա, երկրագնդի հետ դեռևս պտտվող Հայաստանն էլ` թերհասների մանկամիտ քմահաճույքների փորձաքար։
Այսպիսի բաներ, Սամսոն։
Մեր ապրվող–չապրվող օրերի պես փշուր–փշուր էր խոսքս, ներիր։
Քեզ սիրող բոլորի հոգիներում մեղքի զգացում կա քո հիշատակի առջեւ։
Չամոքվող զգացում է։