‘
Ջերմորեն շնորհավորելով Հայաստանի Հանրապետության հիմնադիր-նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին՝ ծննդյան օրվա առթիվ, ստորեւ զետեղում ենք մի փոքրիկ ծաղկաքաղ՝ տարբեր ժամանակներում ու տարբեր մարդկանց կողմից նրան բնութագրող ու գնահատող խոսքերից։
ՋՈԶԵՖ ԼԻԲԵՐՄԱՆ (ԱՄՆ Սենատի անդամ). «Ոգեշնչելով Կենտրոնական Եվրոպայի ժողովուրդներին, հայերն իրենց հերթին քաջալերվեցին Բեռլինի պատի փլուզմամբ: 1990 թվականիօգոստոսին Հայաստանի՝ ժողովրդավարական հիմունքներով ընտրված խորհրդարանն ընդունեց երկրի անկախության հռչակագիրը, 1991-ի սեպտեմբերին հանրապետության ընտրողների ճնշող մեծամասնությունը կողմ քվեարկեց անկախությանը, իսկ հոկտեմբերի 16-ին քվեների 83 տոկոսով նախագահ ընտրվեց Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը: ԵԱՀԽ դիտորդները ողջունեցին այդ ընտրությունները:
Նախագահ Տեր-Պետրոսյանն արժանի է ոչ միայն մեր հիացմունքին, այլեւ մեր օժանդակությանը… հաշվի առնելով ժողովրդավարության եւ ինքնիշխանության նկատմամբ մեր հավատը, հայ ժողովրդի՝ անկախ լինելու բացահայտ ցանկությունը, ինչպես նաեւ Նախագահ Տեր-Պետրոսյանի պատասխանատու քաղաքականությունը՝ ես, սենատորներ Փրեսլըրի եւ Սայմընի հետ միասին, այսօր Սենատի կարծիքն արտահայտող մի բանաձեւ եմ ներկայացնում, որի համաձայն՝ ԱՄՆ կառավարությունը պետք է համապատասխան դիվանագիտական ճանաչում ապահովի Հայաստանի Հանրապետության համար եւ օժանդակի նրա՝ միջազգային կազմակերպություներին, այդ թվում՝ ՄԱԿ-ին եւ ԵԱՀԽ-ին, անդամակցելու հայտերին» (1991 թ.):
ՎԱԶԳԵՆ Ա (Ամենայն Հայոց կաթողիկոս). «…Յարգարժան Տիար Նախագահ, ճշմարիտ է, որ մենք բոլորս ցնծութեամբ տօնախմբում ենք Ձերդ Գերազանցութեան գահակալումը, սակայն միաժամանակ գիտենք, որ երդման այս արարողութիւնը հանդիսանում է նաեւ զոհաբերումի մի արարողութիւն։ Զի գիտակցում ենք, թէ այս ժամից սկսեալ, ինչպիսի ծանրածանր պատասխանատուութիւն էք ստանձնում բոլորիս ծանօթ եւ բոլորիս մտահոգող մերօրեայ տագնապալի պայմաններում։ Այո՛, մենք Ձեզ զոհաբերում ենք Հայրենիքի պատարագի սեղանի առաջ։
Մենք տարակոյս չունենք, որ Դուք աւելի ստուգութեամբ, քան մենք, Ձեր հոգու աչքերով տեսնում եւ ապրում էք Գողգոթայի Ձեր ճանապարհը, պատրաստ դիմագրաւելու ամէն վտանգ, ամէն տառապանք, սրբազան մի պարտականութիւն կատարելու ազնիւ տեսիլքով։
Մենք քրիստոնեայ ենք եւ հաւատում ենք, որ զոհաբերումով միայն կարելի է հասնել յաղթութեան։
Յանուն Հայաստանեայց Սուրբ Եկեղեցու աղօթում ենք, որ Ձեր առաքելութեան ճանապարհը պսակուի յաղթութեամբ։
Ձեզ՝ Մեր յարգանքը, Մեր զօրակցումը, Մեր օրհնութիւնը։ «Գիշերն մերժեցաւ եւ տիւն մերձեցաւ. ի բաց արասցուք այսուհետեւ զգործսն խաւարի, եւ զգեցցուք զզէնն լուսոյ»։ (Հռոմ. ԺԳ. 12) Ամէն» (1991 թ.)։
ԳԱՐԵԳԻՆ Ա (Ամենայն Հայոց կաթողիկոս). «Ես քաջ գիտակցում եմ, թե ինչպիսի դժվարին պարտականություն է դրված մեր Նախագահի վրա՝ մեր պատմության մի այնպիսի վճռորոշ ժամանակաշրջանում, երբ հայ ժողովուրդը բազում զրկանքներ ու զանազան անտանելի դժվարություններ է դիմագրավում: Սա մեր երկրի, մեր ազգի, մեր Եկեղեցու հանդեպ մեր սիրո քննության ժամն է: Հիրավի մի մարտահրավեր, որի դիմակայումը մեծագույն պատասխանատվություն եւ պարտքի զգացում է պահանջում: Մեր Նախագահն, ահա, քաջությամբ, ոգու տոկունությամբ եւ անսահման նվիրումով օժտված այդ մարդն է» (1995 թ.)։
ԳԱԳԻԿ ՍԱՐԳՍՅԱՆ (ակադեմիկոս). «Հինգ տարի է, ինչ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը Հայաստանի Հանրապետության նախագահ է, առաջին նախագահը, եւ թվում է, թե ամբողջ կյանքում նախապատրաստվել է այս գործին: Գաղտնիքն, անշուշտ, նրա հոգեկան կերտվածքի, բնավորության մեջ է: Կարող եմ ասել, որ դրանց երկու կողմը գրեթե անակնկալ էին՝ չէի դիտել մեր շփումների ժամանակ: Երեւի թաքնված էին՝ գիտնականի համար առաջնահերթ նշանակություն չունենալու պատճառով: Դրանցից մեկը հաստատակամությունն է, մյուսը՝ վճռականությունը, դժվարին, ճգնաժամային պահերին, արագ, կտրուկ եւ ոչ ստանդարտ քայլեր անելու ունակությունը: Սակայն, բնավորությունից զատ, գաղտնիքը նաեւ այլ, նույնքան էական բացատրություն ունի: Խնդիրն այն է, որ Տեր-Պետրոսյանը որոշ իմաստով, իսկապես, շարունակում է նախորդած շրջանի իր զբաղմունքը՝ գիտական աշխատանքը: Նա ղեկավարում է երկիրը, ելնելով, կամա թե ակամա, կամ երկուսն էլ միասին, գիտնականի իր պատրաստությունից» (1996 թ.):
ՇԱՌԼ ԱԶՆԱՎՈՒՐ
Հստակ պիտի ընդգծեմ միջազգային հանրության բարձր կարծիքը Հայաստանի նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի մասին, պատահական չէ, որ նա առաջատար երկրների ղեկավարների հարգանքն ու բարեկամությունն է վայելում։ Այնպիսի երկրների, որոնք սովորաբար այնքան էլ հակված չեն, մեղմ ասած, լուրջ ուշադրություն դարձնելու փոքր երկրների խնդիրներին։ Դրանցից է Ֆրանսիայի նախագահ Ժակ Շիրակը, որը խոստացել է այցելել Հայաստան։
Ասածիս վառ ապացույցն է վերջերս մեր կողմից կազմակերպված Ֆրանսիայի սենատի նախագահ Ռընե Սոնորիի այցը Հայաստան, որը, ինչպես հայտնի է, երկրի երկրորդ դեմքն է։
Ինչպես արդեն ասացի, Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի վարկը շատ բարձր է աշխարհում։ Մասնավորապես, հսկայական է արտասահմանյան օգնության ստացման գործում նրա հեղինակության դերը» (1996 թ.)։
ՎԱԶԳԵՆ ՍԱՐԳՍՅԱՆ (ՀՀ պաշտպանության նախարար). «Մեր բանակի մասին անգամ փոքր-ինչ կասկած ունեցողները կարող են ներկա լինել. բոլորիդ սիրով հրավիրում եմ սեպտեմբերի 21-ին, ժամը 11-ին այս հրապարակում տեղի ունենալիք անկախության հնգամյակի շքերթին, եւ դա է հանրապետության նախագահի՝ բանակի գլխավոր հրամանատարի ամենամեծ ձեռքբերումն ըստ իս, սակայն ես ուզում եմ խոսել մեդալի հակառակ, չերեւացող երեսի մասին: Ամենաառաջին, ամենամեծ հաղթանակը, որ մենք ունեցանք, դա մեր հոգեբանության փոփոխությունն էր, որը քաղաքական երիտասարդ գործիչների այս թիմը, հատկապես Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, կարողացավ կատարել: Մենք լոպազ-սնապարծ, մեծախոս քաղաքականությունից կարողացանք դառնալ իրատես, քայլ առ քայլ մեր խնդիրները իրականացնող ազգ: Մեր նախագահը երբեք հրապարակավ չխոսելով Հայ դատի մասին, քայլ առ քայլ լուծում է Հայ դատի բոլոր խնդիրները: Եվ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք, այսօր եւ վաղը հայ ազգը երբեք այլեւս կոտորած չի տեսնի: Հայ դատի ամենամեծ ջատագովները կորցրեցին հայրենիքի կեսը, հետո երգեցին թե. «Մասիսին բան պատահի՝ ազգովի դառնանք ֆիդայի» (թե Մասիսին է՛լ ինչ էր պատահելու՝ չեմ հասկանում, ինչ որ պատահելու էր՝ պատահել էր): Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք այլեւս նման երգեր չեն երգվի, Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի հետ միասին մենք քայլ առ քայլ մեր ռազմական հաջողությունները կհասցնենք վերջնական հաղթանակների» (1996թ.):
ԻՎ ԺԵԳՈՒԶՈ (Սորբոնի համալսարանի ռեկտոր). Եվ չնայած բոլոր երիտասարդ ժողովրդավարություններին բնորոշ դժվարություններին, որոնք Հայաստանում ավելի ցայտուն կերպով դրսեւորվեցին, քան հարեւան երկրներում, փաստ է, որ Դուք ստանձնեցիք ժողովրդավարության պարունակած ռիսկերը, եւ ամենախիստ դիտորդներն իսկ ընդունում են այն հսկայածավալ աշխատանքը, որ Դուք կատարել եք իրավական պետության ստեղծման ճանապարհին:
Վերջապես, մենք ցանկացել ենք, ի դեմս Ձեզ՝ ողջունել նաեւ խաղաղության մարդուն, բանակցությունների եւ միջազգային հանրության սկզբունքների նկատմամբ հարգանքի վրա հիմնված նոր աշխարհակարգի շինարարներից մեկին: Նախագահ լինելով վտանգներով շրջապատված եւ ողբերգական հիշողությունների ժառանգորդը հանդիսացող հանրապետության, Դուք, քաղաքական գործչին պատմության խոր իմացության շնորհիվ տրված պատեհությամբ, ընդունել եք, որ Ձեր երկրի ապագան կարող է կերտվել հարեւանների հետ խաղաղ տնտեսական հարաբերությունների հաստատման եւ հաշտության միջոցով, իսկ դրա անհնարինության դեպքում, միջազգային միջնորդությանը դիմելով» (1997 թ.):
ԲՈՐԻՍ ԵԼՑԻՆ (ՌԴ նախագահ). «Ռուսաստանում Ձեզ ճանաչում են որպես Ռուսաստանի եւ Հայաստանի միջեւ դաշնակցային հարաբերությունների ամրապնդման գործում անձնական մեծ ներդրում ունեցող հեղինակավոր պետական գործչի։ Վստահ եմ, որ մեր երկրների եւ ժողովուրդների միջեւ սերտ բարեկամական կապերի հետագա զարգացումը էական ազդեցություն կունենա Կովկասյան տարածաշրջանում խաղաղության եւ կայունության ամրապնդման գործում։ Մաղթում եմ Ձեզ, թանկագին Լեւոն Հակոբի, քաջառողջություն, անձնական երջանկություն եւ բարեկեցություն։ Հարգանքով՝ Ռուսաստանի Ֆեդերացիայի նախագահ Բ. Ելցին» (1998 թ.)։
ԲԻԼ ՔԼԻՆԹՈՆ (ԱՄՆ նախագահ). Ձեր պաշտոնաթողության կապակցությամբ ուզում եմ փոխանցել Ձեր նկատմամբ տածած իմ մեծ հարգանքը եւ իմ գնահատանքն արտահայտել Ձեր այն դերի, որը Դուք խաղացիք որպես Հայաստանի առաջին նախագահ: Դուք եւ ես սերտորեն համագործակցեցինք հայ-ամերիկյան հարաբերությունների ամրապնդման եւ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման բնագավառում: Մինչ նորանկախ Հայաստանը դիմագրավում էր անհամար մարտահրավերներ, Դուք առանցքային դերակատարում ունեցաք Հայաստանի՝ որպես անկախ, ինքնիշխան պետության կայացման գործում: Դուք հիշվելու եք Հայաստանի տնտեսության վերափոխման եւ բոլոր հայերի կյանքի բարելավման խնդրում ներդրած մնայուն ավանդի համար: Ես հատկապես գնահատում եմ Ձեր խիզախ առաջնորդությունը՝ վերջնական խաղաղության հաստատման ուղղությամբ կատարած աշխատանքի համար, որը կենսական կարեւորություն ունի Հայաստանի եւ ողջ Կովկասյան տարածաշրջանի ապագայի համար» (1998 թ.):
‘