Մեր բանակը սովետական մոդելի պատճառով չէ այսպիսին։ Մեր բանակի գլխավոր խնդիրը պատերազմն է։ Բանակները հավաքվում, ստեղծվում են, նրանց ներքին կառույցները մտածվում ու գործադրվում են, որպեսզի պատերազմեն։ Մենք պատերազմեցինք՝ հընթացս բանակ ստեղծելով։ Եկան ինքնաբուխ ֆիդայիներն ու տեղերում ինքնապաշտպանություն կազմակերպող քաջ տղերքը, եկան սովետական բանակի միջին ու բարձր դասի սպաները, եկան քաղաքական ֆունկցիոներներն ու ստեղծեցին (այն ժամանակների համար) անստեղծելին։
Նոր բանակ ստեղծելու համար կրթություն էր պետք, գիտություն էր պետք, երաժշտություն էր պետք։ Վազգեն Սարգսյանին մի անգամ հարցրի. «Էդ «Հայրիկ» ֆիլմի քնարական երգն ինչո՞ւ եք դարձրել բանակի հիմն», ասաց. «Սպասեցի, որ մեր կոմպոզիտորներից մեկը մի քայլերգ, մի օրհներգ գրի, չգրեցին։ Ես էլ իմ ընտրությամբ վերցրի «Երազի երկիրը»»։
Եզրակացություն անելուց առաջ մի բան էլ պատմեմ։ Մեր հիմնարկի վարորդներից մեկի տղան ուզում էր ռազմական ինստիտուտ ընդունվել, բայց ուժերի վրա վստահ չէր։ Մարդը գիտեր, որ Վազգենի հետ մտերիմ եմ, խնդրեց խնդրել, որ միջնորդի տղայի համար։ Մի միջոցառման ժամանակ հանդիպեցինք, խնդրեցի։ Վազգենն ասաց. «Բժշկական թղթերը նորմա՞լ են»։ Ասացի՝ այո՛, առողջ տղա է։ «Դե, ուրեմն թող գնա առանց իմ ասելու, ինստիտուտում խրոնիկական նեդաբոր ա» (նախատեսված տեղերի եւ դիմորդների քանակի անհամապատասխանություն, տեղերը շատ են, դիմորդները՝ քիչ)։ Ո՞նց՝ զարմացա։ «Ըտենց, մեր ազգը չի ուզում իր բանակին սպա տալ»,- նեղսրտած պատասխանեց։
Այսպես բանակը մնաց ինքնաբուխ քաջ ֆիդայիներին ու տեղական ինքնապաշտպաններին, սովետական բանակի միջին ու բարձր դասի սպաներին, գործազրկության հաղթահարման շրջանակում հավաքագրված պայմանագրայիններին։ Մի խոսքով նրանց, ովքեր բանակն ընկալում էին որպես պատերազմական փառքի ստվեր, որպես սոսկ մասնագիտություն, որպես աշխատատեղ։ Եվ այս պայմաններում գլխավոր դերը վերապահված էր ճարպիկ ֆունկցիոներներին ու մարմանդ բյուրոկրատիային։
Ափսոս էր երեխան՝ կասեր Վանո Սիրադեղյանը։
Ամբողջական հոդվածը կարդալ այստեղ