‘Փաստաբան. Գործ ունենք առանձնապես խոշոր չափերի գույքի հափշտակության հանցավոր սխեմայի հետ’

‘

Ինչպես արդեն տեղեկացրել ենք, իրավապահ մարմինները այժմ կոծկում են «Առէքսիմբանկ»-ի աշխատակիցների կատարած հանցագործությունները՝ մեկ ընդհանուր հանցավոր սխեմայով, որի անմիջական մասնակիցն է Կենտրոն եւ Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Կարինե Պետրոսյանը: Վերոնշյալ գործի մանրամասներին ծանոթանալու նպատակով զրուցեցինք փաստաբան Մուշեղ Շուշանյանի հետ:   

Պարո՛ն Շուշանյան, ինչպիսի՞ հանցագործության մասին է խոսքը, արդյո՞ք բանկի աշխատակիցները մասնակցություն ունեն այդ գործընթացին: Կմանրամասնե՞ք:

Նախ՝ անդրադառնամ նախապատմությանը. Երևան քաղաքի Նորքի 6-րդ փողոց, 1-ին նրբանցք, թիվ 8 հասցեում գտնվող տան անշարժ գույքը նախկինում պատկանել է քաղաքացի Բարեղամ Պետրոսյանին, ով այն 2010թ. սեպտեմբերին գրավադրել է «Առէքսիմբանկ-Գազպրոմբանկի խումբ» ՓԲԸ-ում՝ որպես բանկի տրամադրած 100 միլիոն դրամի չափով վարկի ապահովման միջոց: Բարեղամ Պետրոսյանը չի կարողացել բանկի հետ կնքված պայմանագրով սահմանված ժամանակացույցին համապատասխան լիովին կատարել իր վարկային պարտավորությունները և 2011թ. դեկտեմբեր ամսվա դրությամբ բանկին պարտքը կազմել է 88 միլիոն դրամ: Կարևոր է նշել, որ ինչպես պնդում է Բարեղամ Պետրոսյանը, մինչ վարկը տրամադրելը կատարվել է նշված անշարժ գույքի (431 քառակուսի մետր բնակելի տուն, 43 քառակուսի մետր ավտոտնակ, 1000 քառակուսի մետրից ավելի հողամաս) գնահատում, համաձայն որի՝ դրա շուկայական արժեքը գնահատվել է 750,000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ, և հենց այդ գնահատումը հիմք ընդունելով էր բանկը որոշել տրամադրել վարկը և որպես գրավ վերցնել այդ անշարժ գույքը: 2011թ. վերջերին բանկի հետ բանակցությունների ընթացքում Բարեղամ Պետրոսյանը խնդրել է երկարացնել պայմանագրի գործողության ժամկետը և իրեն հնարավորություն տալ ամբողջությամբ մարել պարտքը: «Առէքսիմբանկ»-ը Բարեղամ Պետրոսյանին առաջարկել է մեկ այլ տարբերակ, ըստ որի՝ բանկը պետք է հայց ներկայացնի դատարան՝ նշված անշարժ գույքը չմարված վարկային պարտավորության դիմաց բանկին ի սեփականություն հանձնելու պահանջով: Բ. Պետրոսյանը համաձայնվում է այս առաջարկին եւ չի առարկում հայցի դեմ, որից հետո բանկը տարաժամկետ վճարման պայմանով այն վաճառում է Բ. Պետրոսյանի կողմից մատնանշված անձին: Այսպիսով՝ 2012թ. հունվարի 16-ին բանկի հայցադիմումը մուտքագրվում է Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում, հունվարի 18-ին վարույթ է ընդունվում դատավոր Կարինե Պետրոսյանի կողմից, իսկ արդեն հունվարի 27-ին դատարանը վճիռ է կայացնում, որով բավարարում է բանկի հայցը՝ ճանաչում է բանկի սեփականության իրավունքը գրավադրված անշարժ գույքի նկատմամբ և պարտավորեցնում է Բ. Պետրոսյանին անշարժ գույքը հանձնել բանկին:

Սովորաբար՝ քաղաքացիական գործերով ամենապարզ դատավարությունները տեւում են ամիսներ: Այս պարագայում ի՞նչ է ստացվում, դատարանը իր վճիռը կայացրել է ընդամենը 9 օրու՞մ:

Այո՛, դա ոչ միայն քաղաքացիական դատավարության մեջ բացառիկ դեպք է այն իմաստով, որ նման դատավարությունները տևում են ամիսներ, այլ նաեւ այն առումով, որ այդքան կարճ ժամանակահատվածում որևէ գործի քննության հնարավորությունը բացառում է քաղաքացիական դատավարության օրենսգիրքը, որը նախատեսում է, որ դատարանը ստացված հայցադիմումը պետք է ուղարկի պատասխանողներին, ովքեր պարտավոր են հայցադիմումը ստանալուց 2 շաբաթվա ընթացքում դատարանին ներկայացնել հայցադիմումի պատասխան:

Նշեմ, որ հաջորդ ուշագրավ հանգամանքն այն է, որ դատավոր Կարինե Պետրոսյանը ոչ միայն ռեակտիվ ռեժիմով է քննել տվյալ գործը, այլև հենց հրապարակման պահից օրինական ուժ է տվել այդ վճռին: Կրկնեմ, որովհետև սա շատ կարևոր է, որ հենց այդ վճռի հիման վրա է առաջացել բանկի սեփականության իրավունքը անշարժ գույքի նկատմամբ:

Ի վերջո, արդյո՞ք բանկին հաջողվում է տարաժամկետ վճարման պայմանով սեփականությունը վաճառել Բարեղամ Պետրոսյանի կողմից մատնանշված անձին:

Այսպիսով՝ 2012թ. ապրիլի 10-ին բանկը Բարեղամ Պետրոսյանի ազգականուհի Անահիտ Ստեփանյանի հետ կնքում է տարաժամկետ վճարումով առուվաճառքի պայմանագիր, համաձայն որի՝ 90,770,000 հազար դրամով անշարժ գույքը վաճառվում է Ա. Ստեփանյանին, ով պայմանագրով նախատեսված վճարման ժամանակացույցով յուրաքանչյուր ամիս պետք է կատարեր վճարում որոշակի չափով. վերջին վճարումը պետք է կատարեր ամենաուշը 2013թ. ապրիլի 30-ին:

Դուք ավելի վաղ նշել էիք, որ խոսքը հանցավոր սխեմայի մասին է: Ո՞րն է այդ սխեման:

Այս ամենից հետո սկսում են տեղի ունենալ բավականին հետաքրքիր իրադարձություններ, որոնք առաջնային հետաքրքրրություն պետք է ներկայացնեն իրավապահ մարմինների համար, քանի որ խոսքը անձի՝ առանձնապես խոշոր չափերի գույքի հափշտակության հանցավոր սխեմայի բացահայտման մասին է: 2012թ. հոկտեմբերի 12-ին բանկը ցեսիայի պայմանագիր է կնքում փաստաբան Արթուր Ղարիբյանի հետ, որով վերջինին 86 միլիոն դրամով զիջում է Անահիտ Ստեփանյանի հանդեպ ունեցած իր պահանջի իրավունքը: Արդեն հոկտեմբերի 16-ին Արթուր Ղարիբյանը հայց է ներկայացնում դատարան՝ պահանջելով ճանաչել իր սեփականության իրավունքը խնդրո առարկա անշարժ գույքի նկատմամբ, հոկտեմբերի 19-ին այն վարույթ է ընդունվում նույն դատավոր Կ. Պետրոսյանի կողմից, իսկ նոյեմբերի 30-ի վճռով Ա. Ղարիբյանի հայցը բավարարվում է: Այսպիսով՝ դադարեցվում է Ա. Ստեփանյանի սեփականության իրավունքը, եւ ճանաչվում է անշարժ գույքի նկատմամբ Ա. Ղարիբյանի սեփականության իրավունքը:

Եվ սա՝ այն դեպքում, երբ բանկի տրամադրած տեղեկանքի և դատարանի վճռի համաձայն՝ 2012թ. հոկտեմբերի 12-ի դրությամբ 2012թ. ապրիլի 10-ի պայմանագրով Անահիտ Ստեփանյանի պարտքը բանկի հանդեպ կազմել է 36 միլիոն դրամ, որը նա պետք է վճարեր մինչև 2013թ. ապրիլի 30-ը: Այս դեպքում նույնպես դատավոր Կ. Պետրոսյանը գործը քննել է գերարագ ռեժիմով՝ հայցադիմումը վարույթ ընդունելուց 42 օր անց կայացրել է վճիռ՝ հրավիրելով ընդամենը 2 դատական նիստ և մերժելով Ա. Ստեփանյանի միջնորդությունը՝ գործի քննությունը հետաձգելու վերաբերյալ, որի անհրաժեշտությունը թելադրված է եղել փաստաբանի միջոցով ներկայացված լինելու ցանկությամբ: Թե ինչ հնարավոր կոռուպցիոն շահագրգռություն է ունեցել դատավոր Կ. Պետրոսյանը նշված անշարժ գույքի վերաբերյալ 2 գործերը հապճեպորեն և գերարագ, դատավարության պահանջների կոպտագույն խախտումներով քննելով, Բ. Պետրոսյանի և Ա. Ստեփանյանի դատավարական և նյութական իրավունքների հաշվին «Առէքսիմբանկ»-ի և Ա. Ղարիբյանի օգտին վճիռներ կայացնելով, անշուշտ պետք է դառնան իրավասու իրավապահ մարմինների կողմից քննության առարկա, սակայն այն, ինչը ինձ հայտնի դարձավ բոլորովին վերջերս, և ինչի մասին խոսք կլինի հաջորդիվ, լիովին հիմնավորում է, որ իրոք գործ ունենք հստակ մշակված հանցավոր սխեմայի հետ:

Հավելեմ նաեւ, որ դատավոր Կարինե Պետրոսյանի կողմից կայացված 2012թ. հունվարի 27-ի վճիռը, որով ճանաչվել էր Առէքսիմբանկի սեփականության իրավունքը Բ. Պետրոսյանի անշարժ գույքի նկատմամբ, 2012թ. մարտի 2-ին վերաքննության կարգով բողոքարկվել է «Յունիաստրում բանկ» ՍՊԸ-ի կողմից և վերաքննիչ դատարանի 2012թ. ապրիլի 19-ի որոշմամբ բեկանվել և գործն ուղարկվել է նոր քննության: Դրանից հետևում է, որ վերաքննիչ դատարանի որոշումից հետո Առէքսիմբանկի և Անահիտ Ստեփանյանի միջև 2012թ. ապրիլի 10-ին կնքված պայմանագիրը պետք է ուժը կորցներ, և բանկը պետք է վերադարձներ նրա կողմից պայմանագրի կնքման պահին վճարված 4,770.000 դրամը:

Ի՞նչ է ստացվում, չնայած նոր դատական ակտի առկայությանը՝ Անահիտ Ստեփանյանը շարունակե՞լ է վճարումներ կատարել, իսկ պայմանագրի գործողությունը շարունակվե՞լ է:

Ճիշտ եք: Այստեղ հարց է առաջանում. եթե Անահիտ Ստեփանյանի կողմից 90,770,000 դրամից մնացել էր վճարել 36 միլիոն դրամ, և կար 6 ամսից ավելի ժամանակ պարտքի մնացորդը մարելու համար, ապա ինչո՞ւ էր բանկը պահանջի իրավունքը զիջում Ա. Ղարիբյանին: Հենց այն պատճառով, որ պարտքը մարվում էր, սակայն բանկն ուներ բոլորովին այլ նպատակ՝ 750,000 ԱՄՆ դոլար շուկայական արժեք ունեցող անշարժ գույքն իր հայեցողությամբ տնօրինելով՝ հանցավոր եկամուտ ստանալ: Այդ նպատակը «գլուխ բերելու» համար էլ ասպարեզում հայտնվում է Արթուր Ղարիբյանը, ով ընդամենը բանկի որոշ աշխատակիցների հետ կապված դրածո անձ է:

Պահանջի իրավունքը բանկի կողմից Ա. Ղարիբյանին զիջելու պայմանագիրը կեղծ գործարք է, որի նպատակը եղել է բանկի կողմից իր դրածո Ա. Ղարիբյանի միջոցով մեծարժեք անշարժ գույքը վաճառելը և հանցավոր եկամուտներ ստանալը: Ինչպես գիտենք, Ա. Ղարիբյանի կողմից անշարժ գույքը շուրջ 400,000 ԱՄՆ դոլարով վաճառվել է Էմիլիա Բաբաջանյանին, և այդ գործարքից գլխավոր «շահառուներ» հանդիսացել են բանկի աշխատակիցները:

Նշեմ նաեւ, որ 2012թ. նոյեմբերի 18-ին Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանը, նորից քննելով վերաքննիչ դատարանի կողմից բեկանված վճռով բանկի հայցը, ճանաչել է բանկի իրավունքը Բարեղամ Պետրոսյանին պատկանող անշարժ գույքի նկատմամբ: Այսինքն՝ միայն 2012թ. նոյեմբերի 18-ի հրապարակման պահից օրինական ուժի մեջ մտած վճռով է առաջացել բանկի սեփականության իրավունքը անշարժ գույքի նկատմամբ, և նման պայմաններում ոչ միայն չէր կարող շարունակվել Ա. Ստեփանյանի հետ 2012թ. ապրիլի 10-ին կնքված պայմանագրի գործողությունը, այլև չէր կարող ուժը կորցրած պարտավորությունից ծագած իրավունքը՝ պահանջի իրավունքը փոխանցվել այլ անձի:

Բանկը օգտվել է նաև այն հանգամանքից, որ 2012թ. հուլիսի 9-ից Բարեղամ Պետրոսյանը գտնվել է կալանքի տակ՝ հարկեր վճարելուց խուսափելու մեղադրանքով, և իր դեմ բանկի հայցի քննությանը վերաքննիչ դատարանի բեկանումից հետո մասնակից չի դարձվել և անգամ տեղյակ չի եղել 2012թ. նոյեմբերի 18-ի վճռի մասին:

Բանկի սեփականության իրավունքը ճանաչվել է Բարեղամ Պետրոսյանի անշարժ գույքի նկատմամբ, որի շուկայական արժեքը, ինչպես նշեցի, կազմել է 750,000 ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ: Դրանից հետևում է, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 250-րդ հոդվածով նախատեսված պահանջը հաշվի առնելով՝ բանկը պետք է փոխհատուցեր գրավ դրված անշարժ գույքի գնի և գրավով ապահովված պահանջի գումարի տարբերությունը, այսինքն՝ եթե տան արժեքը կազմել է 300 միլիոն դրամ, իսկ Բ. Պետրոսյանը բանկին պարտք է եղել 90 միլիոն դրամ, բանկը Բ. Պետրոսյանին պետք է փոխհատուցեր 210 միլիոն դրամը:

Բնականաբար՝ ինչպես դատարանները, այնպես էլ բանկը «մոռացել են» օրենքի այս պահանջի մասին, իսկ հետագայում բանկը Ա. Ղարիբյանի միջոցով շուրջ 400,000 ԱՄՆ դոլարով է վաճառել անշարժ գույքը:

Իսկ ովքե՞ր են հանդիսանում Ձեր նշած հանցավոր սխեմայի օղակները:

Դրա օղակներն են բանկը (նրա որոշ աշխատակիցները), նրա դրածո Արթուր Ղարիբյանը և դատավոր Կարինե Պետրոսյանը: Ի՞նչ պայմաններ են նպաստել, որպեսզի հանցավոր սխեման գործարկվի և հանցագործությունը հաջողությամբ հասցվի ավարտին: Բարեղամ Պետրոսյանը մեկուսացված է եղել և քրեակատարողական հիմնարկից իր գույքը պաշտպանելու հնարավորությունից զրկված՝ դատարանի կամոք, որը նրան մասնակից չի դարձրել իր գույքի հետ կապված գործի քննությանը, դատավոր Կարինե Պետրոսյանը արդարադատություն իրականացնելու, տվյալ դեպքում՝ բանկի և նրա դրածո Ա. Ղարիբյանի հանցավոր ոտնձգություններից քաղաքացիների իրավունքները պաշտպանելու փոխարեն՝ սպասարկում է բանկի և Ա. Ղարիբյանի շահերը և  վերածվում է հանցակցի.  բանկի և բանկի դրածո Ա. Ղարիբյանի հայցերը քննում է աննախադեպ «օպերատիվ», «ռեակտիվ» ռեժիմով՝ պաշտպանելով Արթուր Ղարիբյանին՝ փաստաբանով ներկայացված լինելու Անահիտ Ստեփանյանի լկտի ցանկությունից, վճիռներին անմիջապես հաղորդվում է օրինական ուժ: Այսինքն՝ չկար ոչ մի խանգարող գործոն, որևէ պատճառ, որ բանկի մի քանի ճարպիկ աշխատակիցների հնարամիտ հանցավոր «բիզնես»-սխեման դատավոր Կ. Պետրոսյանի հանցավոր օժանդակությամբ հաջողությամբ ավարտին չհասցվեր:

Միանգամայն օրինաչափ պատկեր է. ամենուր,  որտեղ դատարանները չեն իրականացնում իրենց սահմանադրական առաքելությունը, իսկ առանձին դատավորներ ծառայում են կազմակերպված հանցավոր խմբերի շահերին, նման դեպքերը անխուսափելի են:

Իմ կողմից ներկայացվածը «Առէքսիմբանկի» աշխատակիցների, Արթուր Ղարիբյանի, ինչպես նաև դատավոր Կարինե Պետրոսյանի կողմից հանցագործություն կատարելու փաստեր է պարունակում, և իրավասու մարմինները սա պետք է ընդունեն որպես հաղորդում հանցագործության մասին: 

Մարիամ Մուրադյան  

‘