‘
ասում է իրավաբան, «Թեղուտի պաշտպանության քաղաքացիական նախաձեռնության» անդամ Արթուր Գրիգորյանը
—Ինչպե՞ս եք վերաբերվում Կոնգրես կուսակցություն ստեղծելու գաղափարին:
-«Հայ ազգային կոնգրես» դաշինքի հիմքի վրա մեկ կուսակցություն հիմնելը, կարծում եմ, ունի շատ կոնկրետ հիմնավորումներ: Այն հնարավորություն է ստեղծում Կոնգրեսում ներքին կարգուկանոն հաստատելու, արտաքին միջամտություններից և ներքին անկանխատեսելի, երբեմն՝ անպատասխանատու խժդժություններից պաշտպանվելու համար: Իսկ գնահատելու համար, թե ինչպես են «աշխատում» Կոնգրեսի վրա, բավական է միայն թերթել Վիկիլիքսի հրապարակումները: Ճիշտ է, դժվար թե ՍԴՀԿ-ի կամ ՀԺԿ-ի պես կուսակցությունները լուծարվեն՝ Կոնգրեսի մեջ մտնելու համար, բայց կարծում եմ՝ արդյունավետ համագործակցության ինչ-որ ձևաչափ հնարավոր կլինի գտնել: Ի վերջո՝ խնդիրը մեկն է՝ ազատվել մեր երկրի պարանոցին փաթաթված հանցագործներից: Այն մարդիկ, ովքեր կուսակցությունների միջոցով կամ անհատապես մինչ այժմ եղել են Կոնգրեսի հետ, այժմ էլ նույն գործն են անելու՝ գուցե այլ ձևաչափով: Իսկ ֆորմալ փոփոխությունները կոնկրետ իրավիճակով թելադրվող պայմանականություններ են:
—Ի՞նչ կարող է տալ այդ կուսակցության ստեղծումը Կոնգրեսին ու նաեւ Հայաստանին՝ այն համատեքստում, որ այօր առանց այդ էլ բազմաթիվ կուսակցություններ կան:
-Հարցն այստեղ ձևականորեն ստեղծված մարդ-կուսակցությունների քանակը չէ, այլ բովանդակություն և ներուժ ունեցող քաղաքական ուժ լինելու հանգամանքը: Կոնգրեսը, իր բոլոր հնարավոր թերություններով ու վրիպումներով հանդերձ, այսօրվա հայաստանյան իրականության մեջ միակ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ միավորն է՝ բառիս դասական իմաստով, և գործում է կայացած քաղաքական համակարգերին բնորոշ խաղի կանոններով: Քաղաքական դաշտում երևացող մյուս կուսակցությունները, իրենց «այլընտրանքայնության» կամ «ընդդիմադիրության» աստիճանից ելնելով, կամ փակ բաժնետիրական ընկերություններ են, կամ իրավապաշտպան կազմակերպություններ: Կարծում եմ՝ Կոնգրեսի կուսակցականացումը կստեղծի կենտրոնացված, հուժկու կառույց, որտեղ կուտակվող էներգիան անհամեմատ ավելի արդյունավետ կծախսվի՝ կոնկրետ գործի վրա:
—Ինչպե՞ս ես պատկերացնում այդ կուսակցության դերը, գործունեությունը, համագործակցական եզրերը քաղաքական դաշտում: Ինչու՞ ոչ, նաև` քաղաքացիական նախաձեռնությունների հետ համագործակցության հնարավորությունները:
-Շատ կարևոր է, որ Կոնգրեսը հենց սկզբից ստանձնի կոնսոլիդացնող գործառույթ: Պետք է առավելագույնս ընկալելի և բանակցող լինել այլ քաղաքական միավորների և հատկապես՝ ձևավորվող քաղաքացիական հասարակության հետ հարաբերություններում: Ընդ որում՝ խոսքը վերաբերում է ոչ միայն Կոնգրեսի պաշտոնական դիրքորոշմանը, այլև դրա անդամներին: Հիմա մի շատ նուրբ պահ է, երբ տարիներ շարունակ հասուն քաղաքական պայքարի քաղաքական փորձ կուտակած մարդիկ պետք է կարողանան զուսպ, հավասարակշռված կեցվածքով վստահություն ներշնչել իրենց հանդեպ, գործնականում ընդգծեն հասուն քաղաքական գործընթացի տարբերությունը արկածախնդրությունից ու բարի ցանկություններից: Կարծում եմ՝ «նախագահական ընտրություններ» հորջորջվող այս կլոունադան առավել քան հստակ ընդգծեց լուրջ քաղաքական պրոցեսների և անլուրջ լարախաղացության տարբերությունը:
Պետք է շատ կոնկրետ, պարզ և հասկանալի բացատրել, որ այս ռեժիմի դեմ պայքարելու համար պետք է ունենալ մեկ միասնական օրակարգ: Պետք չէ իրար սիրել կամ միավորվել: Բնավ: Նույն նպատակի շուրջ ապակենտրոնացված պայքարը կարծես ավելի արդյունավետ կարող է լինել: Պարզապես պետք է կնքել սոլիդարության պակտ: Մշակել համատեղ գործողությունների սկզբունքներ: Օրինակ՝ ընդդիմադիր դաշտում գործող քաղաքական կամ քաղաքացիական միավորները պետք է միմյանց չհարվածեն, քանի որ դրանով ուժեղացնում են ռեժիմին: Պետք է նստել, բաց տեքստով իրար հետ խոսել: Սա վերաբերում է նաև քաղաքացիական նախաձեռնություններին, որոնք այսօր երկրում ռեալ եղանակ են ստեղծում, և որոնց համար ևս օբյեկտիվորեն կարևոր է ունենալ ուժեղ, համախմբված քաղաքական ընդդիմություն, ինչն անհրաժեշտ նախադրյալ է իրենց առջև դրված նպատակներին հասնելու համար:
Որպես բացարձակ աքսիոմ, ըստ իս, պետք է դրվի մեկ հիմնահարց, ընդամենը մեկ օրակարգ՝ ռեժիմի տապալումը, և վերջ: Խոշոր հաշվով հենց դա էլ եղել է Համաժողովրդական շարժման և Կոնգրեսի գործունեության առանցքը, բայց միգուցե մենք թերացել ենք դա մատչելի կերպով ներկայացնել մարդկանց կամ համոզել մեր գործողությունների ճշմարտացիության մեջ:
—Դուք ասում եք «մենք»: Իսկ ինքներդ անդամակցու՞մ եք նոր կուսակցությանը:
-Ֆորմալ առումով՝ ոչ, քանի որ համոզված անկուսակցական եմ: Երբեք չեմ եղել որևէ կուսակցության անդամ: 2008-ի Համաժողովրդական շարժումը, իր տարբեր դրսևորումներով, Հայաստանում կերտեց քաղաքական գիտակցություն, որն այժմ պետք է իմաստավորել հենց քաղաքացիական գործընթացների դաշտում:
—Այդ դեպքում ինչպե՞ս եք պատկերացնում Կոնգրեսին ոչ ֆորմալ անդամակցությունը:
-Բացատրեմ: Ինձ մի անգամ հարցրել են՝ կանգնած ե՞ս:
Ասել եմ՝ հա:
Հարցրել են՝ մինչև վե՞րջ:
Ասել եմ՝ հա: Ու այդպես…
Քրիստինե Խանումյան
‘