‘
iLur.am-ի զրուցակիցն է Հայ ազգային կոնգրես կուսակցության վարչության անդամ, ՀԱԿ տնտեսական հարցերի հանձնաժողովի ղեկավար Վահագն Խաչատրյանը
— Իշխանության տարբեր ներկայացուցիչներ, մասնավորպես՝ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը, վերջերս հայտարարել են, թե Մաքսային միությանն անդամակցելը Հայաստանին տնտեսապես ավելի ձեռնտու է: Ինչպե՞ս եք մեկնաբանում այդ հանգամանքը:
— Ես որեւէ փաստաթուղթ չեմ տեսել, որտեղ նման հիմնավորում լինի: Իսկ նրանց բանավոր խոսքերին պետք չէ հավատալ: Իշխանության ներկայացուցիչներից ոչ մեկին մի հավատացեք: Նրանք չունեն որեւէ փաստաթուղթ, որ հաշվարկված կներկայացներ մեր օգուտները: Իսկ այն հայտարարությունները, թե ՄՄ-ին անդամակցելով՝ մաքսավճարները կնվազեն, հիմնազուրկ են, պարզապես` հանրությանը հերթական անգամ թյուրիմացության մեջ են գցում: Այնպես որ, վստահաբար կարող եմ պնդել` իշխանությունների գործողություններում չկան տնտեսական հաշվարկներ:
— Իսկ ի՞նչ հաշվարկներ կան նրանց գործողություններում:
— Նրանց հաշվարկները մեկն են` փող կտա՞ն, թե՞՝ ոչ: Փող` իշխանություն պահելու համար: Իշխանություններն իրենց առաջ խնդիր չեն դրել բարձրացնել ժողովրդի բարեկեցությունը, որեւէ քայլ չեն անում ժողովրդի արտագաղթը կանխելու համար: Երբ խորանում ենք նրանց հրապարակած պաշտոնական վիճակագրական տվյալների մեջ, տեսնում ենք, որ, ընդհակառակը, ամեն ինչ այլ ուղղությամբ է ընթանում, որպեսզի մարդիկ ավելի արագ թողնեն-գնան:
— Պարոն Խաչատրյան, իսկ իշխանություններին ինչպե՞ս է հաջողվում խաբել ժողովրդին, խաբել միջազգային հանրությանն ու շարունակել պաշտոնավարել:
— Ընդհանրապես, խաբելը կախված է նաեւ նրանից, թե ով է խաբվողը: Եթե խաբելն «անցնում է», ուրեմն` խաբվողներն էլ էին ուզում խաբվել: Սերժ Սարգսյանի` սեպտեմբերի 3-ի հայտարարություններն ասվածի լավագույն ապացույցն են: Մի՞թե եվրոպացիները չգիտեին, թե ի՞նչ կլինի, մի՞թե չէին տիրապետում իրավիճակին ու սպասում էին, որ դանակը հասնի ոսկորին: Չգիտեի՞ն, որ նա անվստահելի գործընկեր է, որ կարող է վերջին պահին պարզապես «գցել»: Բազմիցս ասել ենք այդ մասին: Այս տարիները միայն դա են ցույց տվել: Ուրեմն`նրանց պետք էր, որ այդպես լինի: Բայց դրա վտանգներն այլ հարթության մեջ պետք է նայել: Այդ ամենի արդյունքում մենք, որպես պետություն, կորցրել ենք շատ-շատ բաներ` արժեք, որակ, հավատ, հեղինակություն: Ես կարծում եմ` ժողովրդին խաբելն էլ է ժողովրդից կախված: Ուրեմն` մարդկանց համար տանելի է այս վիճակը, որ հանդուրժում են կատարվողը:
— Անհասկանալի է, թե արտաքին ուժերին ինչո՞վ է ձեռնտու խաբվելը:
— Այդպես Հայաստանը դառնում է ավելի խոցելի, իսկ իրենք այդպես կկարողանան ավելի հեշտ ճնշումներ գործադրել, իրենց ուզածը ստանալ: Բոլորն էլ գիտեն, թե այստեղ ինչ համակարգ է գործում, իրականում ինչ իրավիճակ է Հայաստանում: Բայց այս իրավիճակը վտանգավոր է նաեւ դրսի համար: Նման երկրները վերջում պրոբլեմ են դառնում նույն միջազգային հանրության համար: Հայաստանը քանի որ փոքր է, միգուցե նման հնարավորություններ չունենա, մեծ պրոբլեմ չդառնա: Բայց աղքատ, թույլ, խոցելի երկրները միշտ էլ շատ վտանգավոր են լինում` անկառավարելի, անկանխատեսելի:
—Կառավարությունն իր ծրագրում խոստացել է 5-7 տոկոս տնտեսական աճ, այնինչ, վերջին վիճակագրական տվյալներով` տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը 3.5 տոկոս է: Ինչպե՞ս եք մեկնաբանում այդ հանգամանքը:
-Հայաստանի տնտեսության մեջ իրականում որեւէ աճ չկա, եւ դա պարզ էր վաղուց: Այդ 5-7-տոկոսանոց աճի մասին հայտարարություններն ընդամենը ընտրությունների ընթացքում ժողովրդի տրամադրությունները շեղելու եւ իրենց տնտեսական քաղաքականությունն արդարացնելու համար էին: Բայց կյանքը ցույց տվեց, որ իրենց տնտեսական քաղաքականությունը հակառակ էֆեկտն է տալիս: Եվ երբ դիտում ես ինֆլյացիան, ապա դա ավելի բարձր է, քան աշխատավարձի աճը: Իսկ դա նշանակում է, որ մարդիկ ավելի վատ են ապրում, քան առաջ: Պետք է սեպտեմբերին հրապարակեին նաեւ աղքատության մակարդակի ցուցանիշները, բայց առ այսօր դա չեն անում: Հավանաբար՝ ցուցանիշն այնքան վատ է, որ վախենում են հրապարակել: Վերջին տվյալներով` աղքատության ցուցանիշը մոտ 36 տոկոս էր, հիմա, կարծում եմ, այդ ցուցանիշը շատ ավելի բարձր է: Իշխանությունները խոստումներ են տալիս, եւ իրենք էլ գիտեն, որ այդ խոստումներն անիրականանալի են:
—Սերժ Սարգսյանը հայտարարել էր, որ եթե կառավարությունը տարվա արդյունքներով չապահովի 7 տոկոս տնտեսական աճ, պետք է հրաժարական տա: Ի՞նչ եք կարծում` նման բան կլինի՞, թե՞ ոչ:
-Ես լուրջ չեմ ընդունում այս իշխանությունների որեւէ հայտարարություն: Իսկ այս մեկնաբանություններն էլ տվեցի զուտ մասնագիտական առումով: Իշխանությունները մշտապես հակասում են իրենք իրենց: Վերցնենք, թեկուզ, Ս. Սարգսյանի` սեպտեմբերի 3-ի հայտարարությունները: Մինչ այդ իրենք մեծ եռանդով գնում էին դեպի ԵՄ, հիմա նույն եռանդով գնում են ՄՄ: Հիմնավորումներ էին ներկայացնում, ընդ որում` հիմնականում անմակարդակ կերպով, մարդկանց թյուրիմացության մեջ գցելով, իրականությունը ցույց չտալով: Բայց այդ ամենն անում էին պարզապես իրենք իրենց արդարացնելու համար: Հիմա նույնը կարելի է ասել տնտեսական այդ ցուցանիշների մասին: Այնպես որ, մի հավատացեք այս իշխանությունների խոսքերին: Իսկ եթե անգամ ինչ-որ փոփոխություններ էլ լինեն, ապա լավագույն դեպքում մի անձը կփոխարինեն մյուսով, ու դա որեւէ ազդեցություն չի ունենա:
— Մինչեւ հիմա 2008թ. սկսված տնտեսական անկումը իշխանություններն արդարացնում էին համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամով: Իսկ այսօրվա վիճակի «մեղավորն» ո՞վ է:
— Մեր տնտեսությունը շատ խոցելի է եւ զարգացման որեւէ պոտենցիալ չունի: Մեր տնտեսությունը կորցրել է մրցունակությունը ե՛ւ դրսում, ե՛ւ երկրի ներսում, այն բովանդակային առումով օլիգարխիկ մոնոպոլ տնտեսություն է: Իսկ նման վիճակում տնտեսությունը չի կարող զարգանալ: Մենք չունենք ռեսուրսներ: Միակ ռեսուրսը, որ կարող էր զարգացում ապահովել, մարդկային ռեսուրսն է: Բայց հիմա մենք կորցնում ենք նաեւ այդ ռեսուրսը` ֆիզիկական առումով մարդիկ երկրից գնում են, իսկ որակական առումով այդ ռեսուրսն այն չէ, ինչ 5-10 տարի առաջ: Մեր երկրում առկա համակարգը տնտեսությունը հասցրել է այս վիճակին:
Արման Գալոյան
‘