‘
Ռաֆայել Թեյմուրազյան
Մոտ մի 10 տարի առաջ տիկին Մելիսա Բրաունն ամերիկյան համալսարանում բանավեճի ակումբ էր կազմակերպում (գուցե դեռ շարունակվում է, չգիտեմ): Հավաքվում էին տասնյակ ջահել մարդիկ, բաժանվում թիմերի, ընտրում որևէ թեմա, պատրաստվում որոշ ժամանակ ու սկսում բանավեճը: Էական ու ցանկալի սկզբունքն այն էր, որ դու բանավիճես տվյալ հարցի շուրջ` քո տեսակետի հակառակ դիրքերից:
Ենթադրենք՝ տվյալ շաբաթվա բանավեճի թեման ծնողների՝ երեխայի սեռն ընտրելու իրավունքի մասին է: Դու կարծում ես, որ մարդը պիտի նման իրավունք չունենա, ուրեմն՝ գնա և հիմնավորիր հակառակը: Ու դու ստիպված էիր (շատ ես ուզում հաղթել) փնտրել (և ո՜վ զարմանք, նաև` գտնել) հիմնավորումներ, փաստարկներ, մոտիվներ, դրական բաներ` մի տեսակետ հիմնավորելու համար, որին համամիտ չէիր:
Ժյուրին էլ գնահատում էր: Հաղթողները շարունակում էին բանավեճը հաջորդ փուլում՝ այլ թեմայով:
Բանավեճերին մասնակցելու իմ մոտիվն անգլերենիս մակարդակը բարելավելն էր (այն ժամանակ շատ քիչ էի անգլերեն խոսում), բայց բանավեճերն օգտակար էին բազմաթիվ առումներով: Նախ՝ շատ բան էիր սովորում, նոր մարդկանց հետ ծանոթանում, փաստարկմանդ տրամաբանությունն էր հղկվում, և վերջապես սկսում էիր հասկանալ քո տեսակետի հակառակ տեսակետը, որովհետև դու պատրաստվում ու ներկայացնում էիր հենց դա:
Այսքանը գրեցի, որ առաջարկեմ նմանօրինակ բանավեճեր կազմակերպել Հայաստանի ապագայի տարբեր տեսակետների շուրջ: Ու պահել հակառակ տեսակետից հանդես գալու սկզբունքը: Ավելի պատկերավոր լինելու համար, ասենք, եթե դու ՀԱԿ-ից ես, փորձիր հիմնավորել, որ աղոթելն իշխանափոխության հասնելու ամենաճիշտ ուղին է: Եթե «Ժառանգությունից» ես, փորձիր հաղթել բանավեճում՝ հիմնավորելով բուրժուադեմոկրատական հեղափոխության անհրաժեշտությունը:
Զուտ որպես խաղ, հաճելի ժամանակ անցկացնելու, միասին գարեջուր խմելու տեսանկյունից, ամենայն հավանականությամբ, հաջողված միջոցառումներ կստացվեն: Դրանք նաև կմոտեցնեն տարբեր տեսակետները, կսկսենք հասկանալ այլ տեսակետներ, որովհետև մենք անկեղծորեն ջանացել ենք մեզ դնել իրենց տեղը: Փոխադարձ խայթոցներն ու գաղջ մթնոլորտն էապես կցրվեն, և վերջում գուցե գանք այն կարծիքին, որ լավագույն ճանապարհը բուրժուադեմոկրատականի համար` աղոթելն է :))
Օրինակ՝ իշխանափոխության, Հայաստանն այս վիճակից հանելու ուղու սկիզբը ես պատկերացնում եմ ընդդիմության և փաստացի ազդեցություն ունեցող ուժերի միասնությամբ: Մենք դրա փորձն ունենք: «Միասնություն» դաշինքը մոռանում ենք, բայց օրինակ է, թե ինչպես ընդդիմությունը (Կարեն Դեմիրճյանի գլխավորած ՀԺԿ-ն) արդար ընտրությունների միջոցով, հանգիստ, խաղաղ եկավ իշխանության՝ վերջինիս «ընդդիմացած» հատվածի հետ: Եվ հիշեք, թե ինչ մեղքերի մեջ մեղադրվեց Կարեն Դեմիրճյանը՝ «հրեշ» Վազգեն Սարգսյանի հետ դաշինքի որոշում կայացնելու համար:
Պատրաստ եմ փորձել հաղթել բանավեճում՝ պաշտպանելով հարայ-հրոցով, հայբուդուրով, գրոհներով իշխանափոխություն անելուն այլընտրանք չլինելու տեսակետը:
‘