‘
Չնայած Տիգրան Սարգսյանի անվան հետ կապվող օֆշորային պատմությունը մամուլում «ջրելու»` կառավարությունից իջեցված հստակ հրահանգին, հանրությունը շարունակում է քննարկել ցանկացած երկրում վարչապետի հրաժարական ենթադրող այս խայտառակությունը, Տիգրան Սարգսյանը շարունակում է մեկը մյուսից անհեթեթ պարզաբանումներ ներկայացնել, իսկ Սերժ Սարգսյանն առհասարա՛կ հարկ չի համարում որեւէ կերպ անդրադառնալ թեմային…
Ի՞նչ է եղել իրականում` առայժմ դժվար է ասել, բայց համադրելով ձեռքի տակ եղած փաստերը, կարող ենք տրամաբանական մի եզրահանգման գալ, որի հերքումն ու հաստատումն արդեն պիտի դառնա ո՛չ անգամ իրավապահ մարմինների, այլ Ազգային անվտանգության մարմինների գործը:
Եւ այսպես` էլեկտրոնային «Հետք» պարբերականը կիպրոսյան ձեռնարկությունների գրանցման դեպարտամենտի պաշտոնական կայքէջում «WLISPERA HOLDINGS LIMITED» անունով մի ձեռնարկություն էր գտել` օֆշորային գոտում գրանցված, որի սեփականատերերն են վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը, Արարատյան հայրապետական թեմի առաջնորդ Նավասարդ/Սամվել Կճոյանը եւ հանրությանը ոչ անհայտ գործարար Փայլակ Հայրապետյանին սնանկության ու մահվան դուռը հասցրած Աշոտ Սուքիասյանը: Նույն ինքը՝ քավոր Կճոյանի մեծ դիմանկարն իր տանը բարձրում փակցրած ու նրան բենթլի նվիրած գործարար սանիկը:
Վերջինս 2010-ի հունիսի 25-ից մինչև 2011-ի հունիսի 15-ն ընկած ժամանակահատվածում «Ամերիաբանկ» ՓԲ ընկերությունից մաս-մաս ստացել է 10 միլիոն 700 հազար ԱՄՆ դոլար վարկ` դրա դիմաց բանկում գրավադրելով ոչ թե իր, վարչապետի եւ կամ նույնիսկ Կճոյանի, այլ հենց Փայլակ Հայրապետյանին ու նրա որդուն պատկանող ընկերությունները: Ընդ որում` չնայած Աշոտ Սուքիասյանը չի կատարել վարկային պայմանագրերով ու բիզնես-ծրագրով նախատեսված պարտավորությունները, «Ամերիաբանկն» անարգել շարունակել է գումարներ փոխանցել Կիպրոսում գրանցված մի քանի օֆշորային ընկերությունների բանկային հաշվեհամարներին:
Ստացվում է, որ մենք ոչ թե նույնիսկ մեկ, այլ առնվազն երեք օֆշորային ընկերությունների հետ գործ ունենք, որոնց բոլորի գործունեությունը կապվում է ահա այս երեք անձանց հետ: Դատելով մամուլի հրապարակումներից ու տրամաբանական կապերից, նաեւ` Փայլակ Հայրապետյանի եղբոր հարցազրույցներից՝ հայաստանյան բիզնեսի ոլորտներն էլ հայտնի են. Նաիրիտ, հանքարդյունաբերություն եւ ադամանդագործություն: Հետաքրքիր է եւ այն, որ վերջին ոլորտում կառավարության կողմից կազմված հայեցակարգի քննարկմանն իր ներկայությամբ անձա՛մբ է պատվել արքեպիսկոպոս Կճոյանը, ով հանրությանն ավելի շատ հայտնի է «Բենթլի Սամո» քնքուշ մականվամբ…
Ինչ պատահեց այս ամենի հրապարակայնացումից հետո` ավելորդ չէ հիշելը: Նախ` վարչապետի մամլո քարտուղարը երկու նախադասությամբ կոշտ հերքում ներկայացրեց մամուլին: Հետո, երբ տեսան` դրանով չեն պրծնի, վարչապետն ի՛նքը հայտարարեց, թե դիմել է դատախազությանը, որպեսզի այստեղ պարզեն, թե ինչպես է պատահել, որ ինչ-որ մեկն իր անունով այդ երկրի օֆշորային գոտում սրանից երեք տարի առաջ ընկերություն է հիմնել:
Ինչ է արել դատախազությունը` պարզ չէ, բայց արդեն կառավարության հետ հարցուպատասխանի ժամանակ վարչապետը ստիպված էր նորից պատասխանել ԱԺ ՀԱԿ խմբակցության պատգամավոր Լևոն Զուրաբյանի` թեմային առնչվող հարցին:
Այստեղ արդեն պատմության, թերեւս, ամենահետաքրքիր մասերից մեկն է սկսվում: Վարչապետը նախ նշեց, թե աղմուկն իրեն վարկաբեկելու նպատակ է հետապնդում, հավելեց, թե ցանկացած մարդ կարող է օֆշորային գոտում ցանկացած մարդու, օրինակ` Նկոլ Փաշինյանի անունով ընկերություն հիմնել՝ նույնիսկ առանց նրա համաձայնությունն ունենալու, վերջում էլ ամփոփեց, թե քանի որ ընկերության գրանցման ժամանակ ինքը պաշտոնական այցով գտնվել է Պրահայում, չէ՛ր կարող միաժամանակ գտնվել նաեւ Կիպրոսում ու այնտեղ ընկերություն գրանցել:
Թող ներվի ասել, բայց այսպիսի հերքմամբ վարչապետը կամ իսկապես ինքն իրեն վերջնականապես ոչնչացնելու նպատակ է հետապնդում, կամ անհույս կերպով մե՛զ է ջանում խոտակերի տեղ դնել: Բացատրենք` ինչու:
Նախ` Կիպրոսում ընկերություն գրանցելու համար բոլորովին պարտադիր չէ, որ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանն անձա՛մբ մեկներ այդ երկիր: Դա կարող էր անել բաժնետերերից ցանկացած մեկը, օրինակ` նույն Աշոտ Սուքիասյանը, ով, ի տարբերություն Կճոյոնի եւ Սարգսյանի 333 բաժնետոմսերի` 334 բաժնետոմս ունի «WLISPERA HOLDINGS LIMITED» ՍՊԸ-ում: Սա, ուրեմն, մի անհերքելի փաստարկ չէ, որով կարելի է մի ամբողջ ժողովրդի առաջ հանդես գալ: Կիպրոսում ընկերություն հիմնելու համար, ինչպես տեղեկացանք համացանցից, պահանջվում են՝ ընդամենը մեկ բաժնետեր` իրական փաստաթղթերով, մեկ տնօրեն եւ մեկ քարտուղար:
Երկրորդ` չնայած վարչապետը պնդում է, թե ցանկացած մարդ կարող է օֆշորային գոտում ցանկացած մարդու անունով ընկերություն հիմնել, նույնիսկ՝ առանց նրա համաձայնությունն ունենալու, դա այնքան էլ այդպես չէ գոնե այս երկրի դեպքում:
Խնդիրն այն է, որ ի տարբերություն եվրոպական-ամերիկյան գործարարների համար մերժելի եւ բացահայտ փող լվացող «սեւցուցակային օֆշորային գոտիների»` Կիպրոսում, ճիշտ՝ ինչպես մնացած վստահելի օֆշորային գոտիներում, ամեն բան հրապարակային է: Այսինքն` այստեղ դու չե՛ս կարող ուրիշի անունով եւ կեղծ փաստաթղթերով ընկերություն հիմնել: Չես կարող նաեւ ընկերության գրանցումը գաղտնի պահել, որովհետեւ, ինչպես տեսաք` դրանք հրապարակայնորեն դրվում են համապատասխան դեպարտամենտի էջերում: Ավելին, այդ երկրի` ԵՄ-ին անդամակցելուց հետո այստեղ խիստ դժվարացել է տարատեսակ «քյանդրբազությունների» հնարավորությունը: Շատ բան խստացել է նաեւ հարկային ոլորտում: Օրինակ` եթե մինչեւ 2003-ը հստակ բաժանում կար ռեզիդենտների եւ ոչ ռեզիդենտների միջեւ, եթե վերջիններս առհասարակ ազատված էին հարկերի վճարումից եւ միայն մեկ անգամ էին իրենց անվանական կապիտալի 0.6%-ի չափով տուրք վճարում, 2003-ից հետո օֆշորային բոլոր ընկերությունները հավասար չափով կորպորատիվ հարկ են վճարում` 10%-ի չափով:
Եւ վերջապես՝ կա ամենակարեւոր` հայկական բանկից կիպրոսյան բանկին փողի փոխանցան փաստը: Ի դեպ, իր ծաղկաձորյան սեմինարներից մեկի ժամանակ դեռեւս ԿԲ նախագահ Տիգրան Սարգսյանը «մեր մեջ ասածի պես» ընդունեց, որ, այո՛, այնքան խստորեն են վերահսկում բանկային համակարգը, որ անգամ առեւտրային բանկերի` մամուլին տրվող գովազդային տեքստերն են ԿԲ-ում հաստատում-նոր թույլատրում տարածել: Ասաց` հանրությանը մոլորության մեջ չգցելու համար ենք այդպես անում: Ինքս կարող եմ վկայել, որ անգամ երեխայիս մանկապարտեզի վարձը վճարելու համար խղճուկ 20.000-ի դիմաց բանկերն ինձնից անձնագիր են պահանջում: Բա էդ ինչպե՞ս եղավ, որ ինչ-որ երեւակայական անձ որոշեց վարչապետին ու արքեպիսկոպոսին հեղինակազրկել` նրանց անունով օֆշորային ընկերություն գրացելով, հետո էլ հայկական բանկից փող փոխանցել (փառք Աստծո` գոնե փոխանցողն ու բաժնետերերից մեկը նույնն են), եւ հանկարծ ոչ բանկի ղեկավարությունը հետաքրքրվեց, ոչ Ջավադյանն իմացավ, ոչ էլ վարչապետը: Ու՞մ եք ձեռ առնում ձեր կարճ խելքով, պարոնա՛յք, ու մի բան էլ` ընդդիմությանը մեղադրում արտագաղթի համար: Իբր` էսպիսի ստեր են տարածում, մարդիկ էլ ստախոսներից հիասթափվա՞ծ են հեռանում երկրից: Եթե չգիտեք` ասեմ-իմացեք, որ մարդիկ ոչ թե արտագաղթում, այլ բառի բուն իմաստով փախչում են ոչ թե ընդդիմության, այլ երկիրը կործանման հասցրած հենց ձեզ պես բենթլիասեր արկածախնդիրների՛ պատճառով: Այնպես որ` զգույշ եղեք, ընտրե՛ք արտահայտությունները, մի օր լավ բանի չի հանգեցնի այս ամենը…
Բայց գանք թեմային եւ վերջնականապես պարզենք, թե արդյո՞ք ամեն ոք կարող է Կիպրոսում ընկերություն գրանցել:
Հենց երեկ, օրինակ, ես փորձեցի վարչապետին էլի՛ մի նվեր անել` նրա անունով հերթական ընկերությունը բացելով: Պարզվեց` չեմ կարող՝ առանց նրա համաձայնությունն ունենալու: Ամենաշատը` կարող եմ մեր վարչապետին բաժնետեր դարձնել իմ օֆշորային ընկերությունում՝ ինքս որպես սեփականատեր գաղտնի մնալով: Երկրորդն էլ՝ այնքան նրբություններ կային, որ մեն-մենակ հաստատ գլուխ չէի հանի այդ ամենից: Որոշեցի դիմել դրանում մասնագիտացած ռուսական մի ընկերության, քանի որ եվրոպական ընկերությունները շատ ավելի թանկ էին նման ծառայություն մատուցում: Եւ ահա թե ինչ ուղարկեցին նամակով` գներին ծանոթանալու խնդրանքիս ի պատասխան: Ավելի ճիշտ` այսքա՛նն առանձնացրի նյութի համար:
|
Название услуги |
Стоимость |
|
Регистрация компании в Кипре |
$2800 (от 84 000 рублей) |
|
Комплект «все включено» |
$4325* (банковский счет в подарок!) |
|
Ежегодный сбор для компаний с указанным уставным капиталом |
$1600 / $1800 |
Սրան զուգահեռ՝ նշեցին, թե հենց սկզբից նվազագույնը 1.000 եվրո կապիտալ պիտի ունենամ, եթե, իհարկե, չեմ պատրաստվում բանկային կամ ապահովագրական բիզնես ծավալել, քանի որ այդտեղ այլ սակագներ են հաստատված հենց Կիպրոսում: Բացի այդ` պիտի լիցենզիա ունենամ: Հավելեցին նաեւ, թե եթե հընթացս խնդիրներ ունենամ, կարող եմ իրենց իրավաբանի վրա հույս դնել` մեկ ժամի համար վճարելով $160, հաշվապահ ունենալ` նրան էլ մեկ ժամի դիմաց վճարելով $200: Խոստացան նաեւ իմ փոխարեն պահանջվող տարեկան օն-լայն հաշվետու ժողովն անցկացնել, տնօրեն եւ քարտուղար տրամադրել: Բնականաբար` որոշակի լուրջ գումարի դիմաց: Եւ այս ամենը` Երեւանում նստած: Ոչ Կիպրոս գնալու հարկ կար, ոչ` Պրահա, ոչ` այլուր…Բայց հաստա՞տ գաղտնի կմնամ` հարցրի: «В стране открытый регистр акционеров и директоров. При использовании номинальных директоров и акционеров истинные владельцы компании не могут быть установлены»,- պատասխանեցին:
Հիմա եթե այսքանից հետո վարչապետը դեռ կպնդի, որ ցանկացած մարդ Հայաստանում կարող է նրա անունով ընկերություն գրանցել, որպեսզի դրանից երեք տարի հետո իրեն հեղինակազրկի, ավելի՛ վատ: Թող պնդի եւ շատ արագ բացահայտի իրեն «շարքային զինվորիկ» դարձրած այդ մարդուն, որովհետեւ դրանից հետո արդեն բոլորովին այլ պատմություն է սկսվելու:
Ինչ վերաբերում է հեղինակազրկվելուն` կարող է նաեւ թեթեւացած շունչ քաշել. իրեն ոչ մի օֆշոր էլ պետք չէր դրա համար: Հենց միայն այսպիսի ձախողակ կառավարություն գլխավորելը միլիոն հեղինակազրկություն արժե…
Գոհար Սիմոնյան
‘