‘
Դերասանուհի եւ դրամատուրգ Ադրիանա Սեւան-Նիքոլսի «Գիշերը Երզնկայի վրա» պիեսը հաջողությամբ բեմականացվել է ԱՄՆ-ի մի շարք բեմերի վրա: Այն պատմում է հեղինակի՝ Ցեղասպանությունը վերապրած նախնիների մասին: Պիեսը օրերս ներկայացվեց նաեւ Երեւանի Պատանի հանդիսատեսի թատրոնում: Նյու Յորքում iLur.am-ի թղթակից Աննա Նազլոյանի հետ հարցազրույցում Ադրիանա Սեւան-Նիքոլսը խոսում է պիեսի ստեղծման պատմության, Հայաստան իր կատարած այցելությունների եւ իր ընտանիքի մասին:
Կարո՞ղ եք մի փոքր խոսել Ձեր ընտանիքի, ծնողների մասին:
Ո՞ր պահին Դուք զգացիք Ձեր հայկական ժառանգությունը:
Մայրս հայ է: Պարուհի, ծնված ու մեծացած Մասաչուսեթս նահանգի Վուսթեր քաղաքում: Հայրս դոմինիկացի է և բասկ: Երգիչ է, ծնվել և մեծացել է Դոմինիկյան Հանրապետությունում: Ես դերասանուհի եմ, դրամատուրգ և ուսուցիչ, ծնվել և մեծացել եմ Նյու Յորքում:
Ի՞նչ է գրելը Ձեզ համար: Ե՞րբ սկսեցիք գրել և ինչպե՞ս:
Ինչպիսի՞ գործեր ունեք:
Գրելը նման է կայծակը բռնացնելուն: Դա մի բան է, որ ի զորու է վայրկյանական փոխել մեզ, եթե մենք թույլ տանք: Ինձ համար պատմությունները սուրբ են: Դրանք միջոց են, որով մենք պահպանում և կիսում ենք մեր պատմությունը, անձնական առասպելները և հավաքական երազանքները: Գրել թատրոնի համար՝ նշանակում է ստեղծել ծես, որ ներառում է մարդկանց մի խումբ՝ թե պատմության հեղինակներին, թե ունկնդիրներին, անցնել ճանապարհ միասին:
Փնտրել, մթության մեջ, մարդկային մի շարք փորձությունների միջով, այն, որ գուցե կարող ենք ինքներս մեզ և միմյանց ավելի լավ հասկանալ:
Թատրոնը, իր լավագույն արտահայտման մեջ, անցնում է գաղափարների ինտելեկտուալ վարժություն լինելու սահմանները և գրավում է մեր սրտերը…մեր հոգիները…սա այն է, ինչ ես պայքարում եմ՝ հասնելու համար՝ իբրև դերասանուհի և դրամատուրգ:
Տասնհինգ տարի դերասան լինելուց հետո ես սկսեցի գրել 2002 թ.:
«Թռիչք առնել»՝ իմ առաջին պիեսը, մոնոներկայացում էր, որ ներկայացվել է Միացյալ Նահանգներով մեկ և արժանացել մի շարք մրցանակների:
«Գիշերը Երզնկայի վրա» իմ երկրորդ պիեսն է: Այն ունեցել է երեք խոշոր բեմականացում Միացյալ Նահանգներում, չորրորդը՝ հայերենով: Հովանավորվել է Համազգային Միության Նյու Ջերսիի մասնաճյուղի կողմից, բեմականացումն իրականացրել է ռեժիսոր Վարդան Գառնիկին:
Բացի այս ամենը, ես աշխատում եմ կարճ պատմվածքների, բանաստեղծությունների և նկարների մի շարքի վրա՝ նվիրված իմ ուխտագնացությանը՝ Հայաստան և իմ ընտանիքի պապենական գյուղերը՝ Թուրքիայում՝ Արմեն Արոյանի՝ «Ժառանգություն» ճանապարհորդության շրջանակներում:
«Թոռնուհու ճանապարհը դեպի տուն»:
Ինչպե՞ս ծագեց «Գիշերը Երզնկայի վրա» պիեսի գաղափարը:
Ե՞րբ դա տեղի ունեցավ: Ինչպե՞ս այն կյանքի կոչեցիք: Կարո՞ղ եք նաև նկարագրել այն գրելու գործընթացը: Եվ այն զգացումը, որ ունեցաք, երբ ավարտեցիք այս գործը:
Ես հրավիրված էի խոսելու Հայ Կանանց Միջազգային Ասոցիացիայի միջոցառմանը՝ 2007-ին, երբ մի կին դահլիճից հարցրեց. «Ե՞րբ եք պատրաստվում մի բան գրել մեր մասին: Հայ լինելու մասին»:
Հիշում եմ՝ մտածեցի՝ երբեք, քանի որ շատ բան այդ մասին չգիտեի…
Բայց փոխարենը բերանիցս թռան հետևյալ խոսքերը. «Շուտով, այո, շատ շուտով»:
Ես շարունակեցի. «Ես հպարտ եմ լինելու Արտավազդ Խաչիկի Օղիդանյանի թոռնուհին: Նրան ուղարկեցին Միացյալ Նահանգներ 1913թ., 18 տարեկանում, Երզնկայից՝ ապահովության համար, իսկ մեկ ու կես տարի անց իր ամբողջ ընտանիքը բնաջնջվեց:
Ուզում եմ գրել մի բան, որ կհավերժացնի իր հիշատակը և կօգնի ինձ հասկանալ՝ ինչպես մեկ կյանքի ընթացքում նա կորցրեց երկու ընտանիք, բայց երբեք չկորցրեց իր սիրտը»: Լռություն իջավ դահլիճի վրա, այնուհետև՝ համընդհանուր արցունքներ, իսկ հետո՝ մեծ բացահայտման պահ ինձ համար:
Ես հասկացա, որ չես կարող ասել նման բան մի քանի հարյուր հայ կանանց առջև և հետո չանել այդ: Դեռ չէր հասցրել ավարտվել պաշտոնական քննարկումը, երբ կանայք հերթ էին կանգնում՝ ինձ հետ կիսելու իրենց պատմությունները: Խոսելու Երզնկայի մասին, կամ պարզապես ասելու ինձ, որ իրենք պատրաստ էին գալու և տեսնելու ներկայացումը: Սերմն արդեն տնկված էր, և այդ պահից ի վեր զգացի, որ ինձ առաջնորդում են իմ նախնիները:
Գնացի տուն և սկսեցի գրառել գաղափարներ, պատկերներ, և սկսեցի խնդրել մորս և երկու մորաքույրներիս պատմություններ կիսել ինձ հետ:
Սկզբում դժվար էր: Նման բաները հիշելը կարող է շատ ծանր լինել:
Նրանք բոլորն էլ շատ մեծահոգի էին և տվեցին ինձ կարևոր սկզբնական թեմաներ…կմախքը…բայց իրականում այնքան բան հնարավոր չէր պատմել, քանի որ տատիկս ու պապիկս այլևս մեզ հետ չէին:՝ հիշելու համար, լրացնելու բոլոր բացերը և անպատասխան մնացած հարցերը:
Այսպիսով, նյութերի երկարատև հավաքելուց և ուսումնասիրությունից հետո, լինեին դրանք անձնական, թե պատմական, ես հասկացա, որ միակ ճանապարհը, որով ես կարող էի գրել այս պիեսը՝ Հայաստան և Արևելյան Թուրքիա գնալն էր և իմ նախնիների ուղիով անցնելը: Մի քանի տարի անց ես դիմեցի և ստացա Մերձավոր Արևելքի Ամերիկյան Ճանաչված դրամատուրգի մրցանակ և սկսեցի գրել պիեսը:
Միշտ հիշում էի այն կնոջը՝ Հայ Կանանց Միջազգային Միության հանդիպումից, ով պատմեց ինձ վայրագությունների մասին, որոնց ենթարկվել էր Երզնկայի ժողովուրդը՝ Կեմաղի կամրջի վրա:
Երկու տարի անց՝ 2009 թ., ես կանգնած կլինեմ Կեմաղի կամրջի վրա՝ Արմեն Արոյանի և քսան այլ հայերի հետ, ովքեր Աստծո աղոթք էին երգում, երբ ես դաշտի ծաղիկների փունջ նետեցի Եփրատ գետի մեջ և աղոթեցի իմ ընտանիքի և բոլոր նրանց համար, ովքեր զոհվել էին այնտեղ: Ես անցել էի ամբողջ ուղին: Այժմ ես կարող էի գրել պիեսը:
Ինչպիսի՞ն էր Ձեր ծնողների արձագանքը, երբ նրանք կարդացին Ձեր պիեսը, մանավանդ Ձեր մոր: Ինչու՞ Դուք գրեցիք այն:
Ի՞նչ էիք ցանկանում դրանով իրագործած լինել:
Պիեսն ուղարկեցի հորս, և նա տվեց ինձ իր օրհնությունը: Մորս հետ ամեն բան այլ էր, քանի որ իր համար կարդում էի շատ դրվագներ բարձրաձայն և միշտ հարցնում՝ արդյոք ամենը ճիշտ է, արդյոք ինքն այդ ամենի հետ համաձայն է: Պիեսը գրեցի, քանի որ պիտի միավորեի ընտանիքիս մասնատված բեկորները: Չէի ուզում, որ պապիկիս կյանքն իզուր անցած լիներ: Տարիների ընթացքում, և այն ամենից հետո, ինչ կատարվել էր, ընտանիքիս անդամները հեռվացել էին միմյանցից…բայց հիմա կարող եմ ասել, որ երբ իմ բազմաթիվ բարեկամները տեսան պիեսը…շատ գեղեցիկ մի բան տեղի ունեցավ: Մենք կրկին միավորվում ենք:
Կփափագեի, որ այս պիեսը ոգեշնչեր այլ մարդկանց՝ փնտրել պատմություններ իրենց ընտանիքներում, և տալ իրենց երեխաներին՝ իրենց ով լինելու զգացումը: Թե ումից են նրանք գալիս:
Որպեսզի նրանք կարողանան մեծանալ՝ ամուր կապ պահպանելով իրենց նախնիների և պատմության հետ:
Խնդրում եմ նկարագրեք Ձեր զգացումները, երբ Դուք առաջին անգամ տեսաք Ձեր պիեսը բեմի վրա, կյանք առած:
Առաջին անգամ, երբ ես տեսա «Գիշերը Երզնկայի վրա», 2011թ-ին էր, Նյու Յորքում, «Լարկ» թատրոնում:
Ես ապրում էի բեմի վրա գտնվող ամեն հերոսի ապրումները:
Այդ ամենը շատ ամոքիչ էր, հատկապես մորս համար, ով, ներկայացումը վեց անգամ տեսնելուց հետո, արցունքներն աչքերին ասաց ինձ՝ «Շնորհակալ եմ, որ ծանոթացրեցիր ինձ մորս հետ»:
Դա այն պահն էր, որ ես երբեք չեմ մոռանա: Մորս սերունդը մեծացել էր լռության մեջ:
Սարսափելի դեպքեր էին տեղի ունեցել, և չէր կարելի խոսել դրանց մասին, պարզապես դու պարտավոր էիր գոտեպնդվել և շարժվել առաջ:
Այժմ մենք գիտենք, որ մենք պետք է կարողանանք խոսել այն բաների մասին, որոնք մեզ ցավ են պատճառում, նախ, դրանցից ազատվելու համար, և հետո՝ իմանալու համար, որ մենք մենակ չենք:
Պիեսը բեմականացվեց չորս անգամ ՝ Նյու Յորքում, Սան Ֆրանցիսկոյում, Չիկագոյում և Նյու Ջերսիում, և մայրս ճանապարհորդեց յուրաքանչյուր անգամ՝ տեսնելու այն, և շատ հավանեց բոլորն էլ: Եվ մենք միշտ ներկայացումը դիտելուց հետո երկար նստում և քննարկում էինք այն:
Իսկ հետո նաև զրուցում տատիկից ու պապիկից: Շատ սիրեցինք բոլոր բեմականացումները:
Ինչպե՞ս սկսվեց Ձեր համագործակցությունը Վարդան Գարնիկիի հետ:
Ինչ կարծիքի եք նրա մասին՝ իբրև մարդու և պրոֆեսիոնալի:
Ես հանդիպեցի Վարդանին, երբ նա կապվեց ինձ հետ 2013թ.՝ իմ պիեսը բեմականացնելու ցանկությամբ:
Անմիջապես կապ զգացի նրա հետ: Ինձ շատ գրավեցին նրա գաղափարները, և այն, թե ինչքան հեշտ նա հասկացավ պիեսի աշխարհը և մարդկանց սրտերը, ու մասին ես գրել էի: Վարդանը շատ կրքոտ ստեղծագործող է, ով չի վախենում ռիսկի դիմել և նվիրվում է ամբողջովին իր աշխատանքին: Այդ ամենը շատ հոգեհարազատ էր ինձ համար, ինքս էլ եմ այդպիսին, այնպես որ լավ հասկացանք միմյանց:
Անչափ շնորհակալ եմ Վարդանի մեծահոգության համար՝ իմ պիեսի նկատմամբ, նա նվիրեց իր կյանքից մեկ ու կես տարի այն թարգմանելու և բեմ բարձրացնելու երկու անգամ՝ նախ՝ Նյու Ջերսիում, իսկ հիմա նաև Երևանում:
Նրա շնորհիվ է, որ մենք հասել ենք հաջողության նման աստիճանի:
Դուք երբևէ այցելե՞լ եք Հայաստան: Եթե այո՝ նկարագրեք Ձեր մտքերն ու զգացումները: Ի՞նչ էր դա Ձեզ համար:
Այո, գնացի Հայաստան 2009թ., և հոյակապ ժամանակ անցկացրեցի այնտեղ: Այն տասն օրվա ընթացքում, որ այնտեղ էի, լրիվ ինձ զգում էի ինչպես տանը: Երբ մարդիկ իմացան, որ եկել եմ նյութեր հավաքելու՝ ընդունեցին ինձ իբրև իրենց ընտանիքի անդամ, և շատ մեծահոգի կերպով ինձ տարան տարբեր վայրեր, ինչն ինձ օգնեց ոչ միայն լոկ տեսնել Հայաստանը, այլև իսկապես զգալ այն: Բացի առաջին անգամ տեսնելուց Արարատ լեռը, ինչը չափազանց սրտաշարժ էր… ես շատ յուրահատուկ զգացումներ ունեցա Քարահունջում և Տաթևում: Երկիրը այնքան կյանքով լեցուն է, այնքան ասելիքներ ունի, և ես պարզապես լսում էի: Ինձ վրա մեծ ազդեցություն գործեցին նաև Ցանկության Ծառերը, որոնք ամենուր էին: Հասկացա, որ պիտի անպայման ներառեմ դրանք իմ պիեսում: Նրանք դարձան այն, ինչը մարմնավորում է նախնիներին՝ վկաներ, պատմությունների պահապաններ:
Ձեր ստեղծագործությունը շարունակում է իր կյանքը՝ այս անգամ Հայաստանում, Ձեր նախնիների հայրենիքում:
Ի՞նչ զգացումներ ունեք դրա վերաբերյալ:
Ես չափազանց զգացված եմ, և ինձ համար դա մեծ պատիվ է, ինչպես ես գնացի 2009-ն, այժմ իմ պիեսն է գնացել տուն: Ես պայքարեցի՝ պապիկիս հպարտացնելու համար: Գիտեմ, որ սա ամենամեծ նշանակությունը կունենար իր համար, ինչպես այն ունի ինձ համար:
Անչափ շնորհակալ եմ Հակոբ Ղազանչյանին և Պատանի Հանդիսատեսի Թատրոնի բոլոր դերասաններին, ում շնորհիվ այս երազանքն իրականություն դարձավ:
Ի՞նչ կմաղթեք հայ հանդիսատեսին: Կա՞ արդյոք հատուկ մի ուղերձ, որ կցանկանայիք նրանց հետ կիսել:
Ես այն կարծիքին եմ, որ ամեն մարդ ինչ-որ իր, ուրույն բանն է տանում պիեսից: Այնպես որ, առաջին հերթին, բոլոր նրանց, ովքեր տեսնելու են պիեսը, կցանկանամ, որ ճանապարհ ընկնեն և բացահայտեն որևէ բան իրենք իրենց մասին, կամ իրենց ընտանիքի, ինչը նրանք չգիտեին մինչ այդ կամ չէին գիտակցում նախքան պիեսը տեսնելը: Կփափագեի, որ այն իրենց տար ավելի խոր ըմբռնում, թե ինչքան մոտ են մեզ այդ՝ կյանքից հեռացած նախնիները, ամե վայրկյան:
Եվ լիաթոք կյանքով ապրելով, հանդգնելով լինել երջանիկ…մենք պատվում ենք իրենց և այն ամենն, ինչով նրանք անցել են՝ որպեսզի մենք լավ կյանք ունենանք:
Վերջում կցանկանայի նշել, որ ազատության բանալին ներողամտությունն է: Մեր կյանքի ընթացքում մենք անխուսափելիորեն հարվածներ կստանանք և ցավ կապրենք: Այն, ինչ մենք կանենք այդ ամենի հետ՝ դա է բանալին: Իմ Արտավազդ պապը ամեն առիթ ուներ զայրացած և դառնացած մարդ լինելու… բայց ինչ-որ կերպով նա շարունակում էր ապրել՝ չկորցնելով սիրելու իր ունակությունը:
Հուսով եմ, որ այս ուղերձը կիսելը կարող է օգնել մյուսներին էլ գտնել խիզախություն՝ չփակելու իրենց սրտերը՝ կյանքի նույնիսկ ամենածանր պահերի ժամանակ:
Կարո՞ղ եք մի փոքր մանրամասնել Ձեր այսօրվա կյանքի մասին՝ Ձեր ընտանիքի, Ձեր նախասիրությունների, նոր գրքերի՝ որոնց վրա աշխատում եք: Ո՞ր բաներն են, որ Ձեզ համար կյանքում ամենամեծ նշանակությունն ունեն:
Ես ամուսնացած եմ հրաշալի դերասան Ջոնաթան Նիքոլսի հետ, ով նույնպես սիրում է Հայաստանը: Նա Կուբայից է, և երբ մենք ճանապարհորդում էինք Արմեն Արոյանի հետ, նա նոր «անուն» ստացավ՝ Հովիկ Յաննիկուս: Մենք ունենք երկու շուն և մեկ ձի: Սիրում եմ աշխատել ձիերի հետ:
Նրանք հիասքանչ և կախարդական արարածներ են, որոնք շատ բան կարող են մեզ սովորեցնել:
Շատ ոգևորված եմ իմ՝ դերասանական վարպետության ուսանողներով:Ես դասեր եմ տալիս երիտասարդ դերասանների Կալիֆորնիայի UCLA համալսարանի թատերական ծրագրի շրջանակներում և Ամերիկայով մեկ, ինչպես նաև ներգրավում եմ ուսանողներիս տարբեր նախագծերում՝ իբրև ռեժիսոր:
Նրանք են մեր ապագան, և ես իմ հատուկ առաքելությունն եմ համարում օգնել նրանց՝ որպեսզի միշտ հավատարիմ լինեն իրենք իրենց, և, առաջնորդվելով իրենց ընդունակություններով և տաղանդով՝ դիմավորեն իրենց ապագան:
Փոքրիկ հարցաշար
1. Ո՞րն է Ձեր ամենասիրելի բառը:
Կիրք:
2. Որն է Ձեր ամենաչսիրելի բառը:
Ռազմազննում:
3. Ի՞նչն է Ձեզ ոգևորում ստեղծագործական, հոգևոր և զգացմունքային առումով:
Խիզախությունը:
4. Ի՞նչն է Ձեզ հիասթափեցնում:
Բողոքներն ու բամբասանքները:
5. Ո՞րն է Ձեր սիրելի գրողը, գիրքը:
Սիրում եմ դրամատուրգ Նիլո Կրուսին և Սարա Րուլին:
6. Ո՞րն է Ձեր սիրելի ֆիլմը:
Գլադիատորը և Իլ Պոստինոն:
7. Ի՞նչ երաժշտություն եք Դուք սիրում:
Համարյա ցանկացած տեսակի, կախված իմ տրամադրությունից:
9. Ո՞ր ձայնն եք Դուք սիրում:
Անձրևի ձայնը կտուրի վրա, օվկիանոսը:
10. Ո՞ր ձայնը Դուք չեք սիրում:
Երբ մարդիկ տոպրակներով աղմուկ են բարձրացնում, հատկապես թատրոնում:
11. Ինչ այլ մասնագիտություն կընտրեիք Ձեր հիմիկվա մասնագիտությունից բացի:
Դիրիժոր:
12. Ի՞նչ մասնագիտությունն երբեք չէիք ընտրի:
Ատամնաբույժ:
13. Ո՞րն է Ձեր կարգախոսը կյանքում:
Հետևիր քո օրհնությանը (կոչմանը), ինչպես ասում էր Ջոզեֆ Քեմփբելը:
- 14. Եթե Երկինքը գոյություն ունի, ի՞նչ կուզենայիք լսել Աստծուց՝ դարպասների մոտ:
Դու կարողացար:
Շնորհակալություն
Աննա Նազլոյան, Նյու Յորք, հատուկ iLur.am-ի համար
Interview with Adriana Sevahn-Nichols
by A. Nazloyan
Could you, please, tell us a little about your family, your father, mother, your roots, and at which point did you feel your Armenian legacy?
My mother is Armenian. A dancer, born and raised in Worcester, Massachusetts.
My father is Dominican and Basque. A singer, born and raised in the Dominican Republic.
I am an actor, playwright, and teacher, born and raised in New York City.
What is writing for you? When did you start it and how? What kind of works do you have?
Writing is like capturing lightening. It is something that has the power to change us instantly if we let it. To me stories are sacred. It is the way we hold and share our history, personal myths, and collective dreams. Writing for the theatre is creating the ritual for a group of people, both the story tellers and the recipients, to take a journey, together. To quest, in the dark, through the range of human experiences that we might understand ourselves and one another better. Theatre at its best, moves beyond an intellectual exercise of ideas and takes hold of our hearts…our souls…this is what I strive to do as an actor and as a playwright. After fifteen years of being an actor, I began writing in 2002. Taking Flight, my first play, is a solo show that has toured the United States and won several awards. Night Over Erzinga is my second play. It has had 3 major productions in the US and a fourth in Armenian, produced by Hamazkayin’s New Jersey chapter, also directed by Vartan Garniki. In addition I am working on a collection of short stories, poems, and images, about my pilgrimage to Armenia and my family’s ancestral villages in Turkey with Armen Aroyan’s Heritage Tour called, A Grand Daughter’s Journey Home.
How did you conceive “Night over Erzinga”? When did the idea come to you? How did you accomplish it? Could you also describe the process of writing it? And the feeling you had after you completed it?
I was a guest speaker at an AIWA (Armenian International Women’s Association) panel, in 2007, when a women in the audience asked, “When are you going to write something about us. About being Armenian?” I can recall thinking, never, because I don’t know enough…but instead I found these words leaping out of my mouth, ”Soon, yes, very soon.” I continued, “I am proud to be the grand daughter of Ardavazt Katchig Oghidanian. He was sent to the United States, in 1913, at 18, from Erzinga, for safe keeping, and then a year and half later his whole family was massacred. I want to write something that would honor him and help me understand how he lost two families in one lifetime, but never lost his heart.”
There was silence, collective tears, and then a big aha moment for me. I learned you don’t say something like that in front of several hundred Armenian women and then not do it. No sooner had the formal panel ended, when women were lining up to tell me their stories, tell me of Erzinga, or simply tell me they were ready to come and see the show. The seed had been planted and from that moment I felt guided by my ancestors. I went home and I started journaling images, ideas, and I began to ask for the stories from my mother and two aunts. It was hard at first. Remembering these things can be difficult. They were each very generous and gave me the important beginnings…the bones…but in essence so much could not be told because my grandma and grandpa were no longer here to remember…to fill in all of the blanks and unanswered questions. So after a lot of research, both personal and historical, I knew that the only way I could really write this play would be to go to Armenia and Eastern Turkey and walk the path of my ancestors.
A year later, I applied and received the Middle East America Distinguished Playwright Award, and began writing the play. I kept remembering a woman, from the AIWA event, who told me of the atrocities that had happened on the Bridge of Kemagh to the people of Erzinga. Two years later, in 2009, I would be standing, on the Bridge of Kemagh, with Armen Aroyan and twenty other Armenians, who sang the Lord’s Prayer, while I threw a bouquet of wild flowers into the Euphrates River, and prayed for my family and all those who perished there. I had come full circle. I could now write the play.
What was your parents’ reaction, when they read your play, especially your mother’s? Why did you write this play? What did you want to see accomplished with it?
I sent the play to my father and he gave me his blessing. With my mother it was different because I read her a lot of the scenes out loud and would always ask if what was there was accurate and ok with her. I wrote the play because I had to put all of the fragmented pieces of my family back together. I did not want my grandfather’s life to have been in vain. Over the years and with everything that had happened our family was not close…but now I can say that after many of my relatives have seen the play…something very beautiful has happened. We are coming together. I would love for this play to inspire other people to ask for the stories in their families and to give the children a sense of who they are. Who they come from. What they come from…that they might grow up with a strong connection to their ancestors and their history.
Please describe your emotions when you first saw your play alive, on stage. You were there with your lovely mother, very moved, as everybody else was. Did you discuss it together later? How was the whole experience for you?
The first time I saw NOE onstage was in New York, in 2011, at the Lark Theatre. It was very powerful. I was living every emotion of every character onstage. It was very healing, especially for my mother, who after seeing 6 performances of it, said to me, with tears in her eyes, “Thank you for introducing me to my mother.” That was a moment I will never forget. My mother’s generation was one that was raised in silence. Terrible things happened and you just didn’t talk about them, you just got tougher and moved on with life. Nowadays we know that we have to be able to talk about the things that cause us pain, one, to release them, and two, to know we are not alone. With the four productions of the play in New York, San Francisco, Chicago, and New Jersey, my mother has traveled to see each one, and has loved them all. And yes, we always stay up late after, and talk about the play, and then always about grandma and grandpa.
How did your cooperation start with director Vardan Garniki? What do you think of him as a person and professional?
I met Vardan when he contacted me in 2013 about wanting to direct my play. I immediately felt a connection. It was as if he was an old friend. I was very drawn to his ideas and how easily he understood the world of the play and the hearts of the people I had written about. Vardan is a very passionate artist who is not afraid to take risks and gives his all to his work. I am the same way so we are a good match. Vardan’s generosity to my play that he has dedicated the last year and a half to translating and bringing two productions of it to the stage, first in New Jersey, and now in Yerevan, is something that I am so completely grateful for. It is because of him that we are all here.
Did you ever visit Armenia? If yes – please describe your thoughts and feelings. What was it for you?
Yes! I went in 2009 and had the time of my life. In the ten days I was there I felt so at home. When people found out what I was there to research they took me in like a member of their family and were so generous in taking me to the places that would help me not just see Armenia, but feel it. Outside of seeing Mt. Ararat for the first time which was deeply moving…I had very special experiences at Carahunge and Tatev. The land is so alive, with much to say, and I was listening. I was also very impacted by the Wishing Trees that I saw everywhere. I knew that I had to make a place for them in the play. They became what symbolizes the ancestors, the witness, the keeper of the stories.
Your amazing masterpiece continues its life onstage – this time in Armenia, motherland of your ancestors. How do you feel about it?
I am deeply moved and honored that like me in 2009, it is my play now that is going home. I have strived to make my Grandpa proud. I know this would mean the world to him, as it does to me. I am very grateful to Hakob Ghazanchyan and all of the artists from the Yerevan State Youth Theatre who are making this dream come true.
What would you wish to Armenian spectators who are going to see the play? Is there a special message that you would want to convey?
I am of the belief that everyone takes something different from a play…so first and foremost I want everyone who sees it to go on a journey and find out something about themselves, or their family, that they may not have known or realized before seeing the play. I would hope that it would bring them to a deeper understanding of how close those ancestors who have passed on are to us at every moment and by living life to the fullest…by daring to be happy…we honor them and everything they went through that we might live a better life. Lastly I think the key to freedom is forgiveness. During the course of our lives we will all inevitably be hurt and feel pain. What we do with it is what is the key. My Grandfather Ardavazt had every reason to be an angry bitter man…but somehow he kept living and did not lose his capacity to love. I hope that by sharing this message it might help others to find the courage to not close their hearts in the face of life’s most difficult times.
Could you please tell us a little bit about your present life – your family, your hobbies, new books that you are working on. What are the things that matter the most in this life for you?
I am married to a wonderful actor, Jonathan Nichols, who also loves Armenia. He is Cuban and when we were on the tour with Armen Aroyan, he was nicknamed Hovig Jannicus! We have two dogs and one horse. I love working with horses. They are magnificent and magical beings who teach us how to be more present and honest. I am passionate about my acting students. I teach and direct young actors in a theatre program at UCLA and across the country. They are our future and I feel called to help them meet that future being fully themselves, guided by their gifts and talents.
Little questionnaire
1. What is your favorite word?
Passion
2. What is your least favorite word?
Reconnoiter
3. What turns you on creatively, spiritually or emotionally?
Courage
4. What turns you off?
Complaining and gossip
5. What are your favorite author, book?
I love the playwrights Nilo Cruz and Sarah Rhul
6. What is your favorite movie? Actor, actress?
Gladiator and Il Postino
7. What kind of music do you like?
Almost EVERYTHING depending on my mood
8. What historical personality do you like the most and why?
9. What sound or noise do you love?
Rain on the roof/the ocean
10. What sound or noise do you hate?
People rattling plastic bags especially in a theatre
11. What profession other than your own would you like to attempt?
A Conductor
12. What profession would you not like to do?
A Dentist
13. What is your motto in life? Some thought or phrase that sums up the most important things in life for you?
“Follow Your Bliss.” (Joseph Campbell)
- 14. If Heaven exists, what would you like to hear God say when you arrive at the Pearly Gates?
You did it!!!!
Thank You!
Anna Nazloyan, New York
‘