‘
Սագօ Արեան
Կանուխ 80 -ականներուն Հրայր Գըլընճեանի ազատութիւնը պահանջող «Ազատե՛նք հրայրը» պաստառներն էին: Աւելի ուշ Համբիկ Սասունեանի անունը կը լսուէր բոլորին բերաններէն: Տակաւին ուրիշ անուններ որոնց պատկանելիութիւնը այդքան ալ կարեւոր չէր որքան արարքը:Սկիզբ կ’առնէր բանտի օրագրութիւն մը: Մեծ ու փոքր բանտեր եւ բանտերուն մէջէն աճող, բանտերու մէջէն սկիզբ առնող նոր հանգրուան:
Կապարին դիմաց բանտ կար:Փամփուշտը կը պայթէր Եւրոպայի տարբեր քաղաքներուն մէջ:Կապարին դիմաց կար նաեւ ահաբեկիչ պիտակը:
Սփիւռքը ունէր հարցում ու այդ հարցումին ծայրը կրակոցի ձայն կար:
Աւելի ուշակրակոցը պիտի լռէր:Մեծ ու փոքր բանտերըպիտի փակուէին ու իրենց կեանքը տուած տղաքը աշխարհով մէկ պիտի դառնային յիշատակ ու կոթող:
Անոնք մեծ բանտը փոքր բանտերու կը վերածէին ու մեզի կը պարտադրէին մտածել ինչպէս դուրս գալ ծով…
Բանտը նպատակ չէր. միջոց էր պարզապէս:
Թուրքիոյ մէջ եղած բանտերուն մասին շատ քիչ տեղեկութիւն կար:Լսած ու կարդացած էինք «Ասալա»ի տղոց գործողութիւններուն մասին:
Պայթում մը հոս, պայթում մը հոն: Կախաղան բանտ ու տանջանք: Անոնք եւս կ’արժանանային Թուրքիոյ բանտերու զնտաններուն:
Թուրքիոյ պարագան բոլորովին ուրիշ էր եւ այսօր ալ ուրիշ է: Հոն նոյնիսկ աղաւնիի սրտով գրողներուն տեղ չկար:Բառին դիմաց կար դատ, հալածանք եւ զնտան:
…
Վերջին անունը որուն մասին կը խօսինք այսօր Սեւան Նշանեանն է:Սեւանը մեծ բանտէն փոքր բանտ փոխադրեց մեզ: Յիշեցուց որ բոլորս կ’ապրինք մեծ բանտին մը մէջ եւ իրական ճանապարհը բռնելու համար հարկ էր որ մենք քարանձաւ մտնելու պէս ծռէինք մեր գլուխները փոքր բանտին մէջ մտնելու համար:
Մենք բոլորս Սեւանին ընկերներն ենք ու ատոր համար ան առանձին չէ իր փոքր բանտին մէջ: Չեմ գիտեր ինչ ընթացք կրնայ ունենալ դէպքերու շղթան բայց վստահ եմ որ Սեւանը իր փոքր բանտի ճաղերուն ետին հակառակ անոր, որ ամէն օր վտանգուած է աւելի ազատ է քան մենք: Պարզ անոր համար որ ան գիտէ տարբերութիւնը մեծ ու փոքր բանտերուն: Մենք մեծ բանտերու շքեղութեան մէջ ապրելով մոռցած ենք մեր ազատութիւնը եւ օտարուած :
Հիմա ժամանակն է որ խօսինք ու մտածենք Սեւանին մասին որպէսզի վաղը չափսոսանք: Որպէսզի չըսենք ուշ եղաւ:
Սեւանը ամէն ինչ ըրաւ է ազատագրուելու համար մեծ բանտերէն:Գիրով, գիրքով արձանագրութեամբ, մամուլով, հողին վրայ, քարերուն վրայ կառուցելով ժամանակին դիմաց, երբեմն ժամանակին առջեւ եւ յանուն ժամանակին ան բոլոր ճանպարահները քաջի պէս փորձեց ու գտաւ:
Կը մնայ որ մենք մտածենք այդ մեծ բանտերուն մասին ուր կապրինք եւ մոռցած ենք ամէն ինչ:
Փոքր բանտի մը ուժը աւելի զօրեղ է քան մեծ բանտերունը:
Սկսինք հոնկէ: Մնացածը ժամանակի խնդիր է: Վստահ եմ:
Խմբ.կողմից
Սևան Նաշանյան՝ գրող, լեզվաբան, հետազոտող
Մեղադրվելով Իսլամական առասպելաբանությունը մահմեդականների նման չմեկնաբանելու մեջ՝ դատապարտվել է 13,5 ամիս ազատազրկման
‘